Η εργασία στα χρόνια της χολέρας

Οι εξελίξεις στο ζήτημα της πρωτοφανούς κρίσης που στραγγαλίζει τη χώρα, τα πρόσφατα και τα προοιωνιζόμενα για τό άμεσο μέλλον (αλλά όχι τελευταία) απάνθρωπα μέτρα, με αναγκάζουν να στραφώ σε ορισμένες πτυχές αυτών των εξελίξεων, και συγκεκριμένα στο ζήτημα των εργασιακών δικαιωμάτων και σχέσεων.

Οι Έλληνες εργαζόμενοι έχουν πληγεί βάναυσα και πολλαπλά τα χρόνια αυτά της μεγάλης κρίσης. Οι θρασύτατα υποκριτικές δηλώσεις  και τα κροκοδείλια δάκρυα «ηγετών» του λεγόμενου αναπτυγμένου κόσμου (π.χ. Μέρκελ, Λαγκάρντ) απλώς επιβεβαιώνουν την απανθρωπία τους.

Πρώτα το πρωτοφανές μέγεθος της ανεργίας. Το πλήθος των ανέργων έχει δημιουργήσει μια τεράστια δεξαμενή, από όπου το κεφάλαιο και η εργοδοσία μπορεί να αντλεί εργατική δύναμη απεριόριστα και πάντα με τους δικούς της όρους, δηλαδή όρους που λειτουργούν πάντα υπέρ της εργοδοσίας και ποτέ υπέρ των εργαζομένων. Θυμάμαι, παιδί, τη δεκαετία του ’50, εργάτριες (ανάμεσα σε αυτές και τη μάνα μου) μαζεμένες έξω από τα σταφιδεργοστάσια της πόλης να περιμένουν από τα ξημερώματα να εμφανιστεί στην είσοδο του εργοστασίου ο επιστάτης εκπρόσωπος του εργοδότη για να κάνει τη διαλογή – ποια θα δουλέψει και ποια θα γυρίσει άπραγη στο σπίτι της. Δεν βλέπω και πολύ μεγάλη διαφορά από το σήμερα. Βλέπω χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες άνεργους να περιφέρονται από πόρτα σε πόρτα (απλώς η φυσική τους περιφορά έχει αντικατασταθεί από την περιφορά των βιογραφικών τους και η πόρτα του εργοστασίου από την ηλεκτρονική διεύθυνση της επιχείρησης). Οι περισσότεροι από αυτούς μάταια αναμένουν την περιπόθητη πρόσκληση για εργασία. Θα μείνουν για μήνες ή (πολλοί) και χρόνια άνεργοι. Βλέπω τους νέους χωρίς ελπίδα, να αναζητούν τρόπους εξόδου από τη χώρα για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Βλέπω εργαζόμενους που μένουν άνεργοι στα 40 και στα 50 τους χωρίς προοπτική να βρουν δουλειά ίσως και μέχρι το τέλος της υπόλοιπης ζωής τους, που όχι σπάνια συντομεύεται με αυτοχειριασμό.

 Έπειτα, ο σφαγιασμός των αποδοχών των εργαζομένων, που οδηγεί σε συνθήκες απόλυτης ένδειας και εξαθλίωσης όσους δεν έχουν εισόδημα άλλο από αυτό που κερδίζουν από την εργασία τους. Και ο λόγος; Η … βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, που είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη μπλα-μπλα-μπλα (βλέπε Βουλγαρία).

Και τρίτο, η απίστευτη ανατροπή των όρων εργασίας, όλων όσων κέρδισαν οι εργαζόμενοι όχι επειδή τους χαρίστηκαν, αλλά με πολύχρονους αγώνες, που έδωσαν μαζικά μέσα από τις οργανώσεις τους. Τη χαρακτηρίζω «απίστευτη» γιατί δεν φαντάζομαι ότι κανείς, ούτε στους χειρότερους εφιάλτες του, θα περίμενε ποτέ μέχρι πριν λίγα μόνο χρόνια να δει τέτοια κατάρρευση των εργασιακών, θα έλεγα και των στοιχειωδών ανθρώπινων, δικαιωμάτων των εργαζομένων. Ο ζουρλομανδύας που φόρεσαν οι παρανοϊκοί εκπρόσωποι των δανειστών και της «αλληλέγγυας» (τρομάρα μας) Ευρώπης στην Ελλάδα, που δεν οδηγεί πουθενά παρά μόνο στη διάλυση της Ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, έχει στον πυρήνα του ακριβώς αυτό: την εξαφάνιση των εργασιακών δικαιωμάτων – υπέρ του κεφαλαίου και της εργοδοσίας.

Η ανατροπή των όρων εργασίας στη σημερινή Ελλάδα, στην έκταση και στο βάθος που έχει συντελεστεί, είναι πραγματικά ανατριχιαστική. Ο Έλληνας εργαζόμενος σήμερα ουσιαστικά δεν απέχει πολύ από την κατάσταση των πρώτων χρόνων του καπιταλισμού. Ίσως μάλιστα η θέση του να έχει χειροτερέψει. Ουσιαστικά βρίσκεται στο έλεος του κεφαλαίου και της εργοδοσίας, με ελάχιστα δικαιώματα και περιθώρια να διεκδικήσει συνθήκες σεβασμού τους. Ασφάλιση της εργασίας, ωράριο απασχόλησης, συλλογική διεκδίκηση, δικαίωμα σε αξιοπρεπή μισθό, αποζημίωση για υπερωριακή απασχόληση, συνδικαλιστική δράση, δικαίωμα στην ανάπαυση, όλα στον αέρα.