Οι άλλοι κι εμείς

Η συζήτηση για το ποιοι παράγοντες έφταιξαν που μας οδήγησαν ως χώρα στο σημερινό εφιάλτη έχει αρχίσει εδώ και καιρό και δεν πρόκειται να τελειώσει γρήγορα. Στις σχετικές αναλύσεις διαπιστώνει συχνά κανείς μια πόλωση: από τη μια, είναι η άποψη που λέει ότι η ευθύνη είναι ολόκληρη δική μας. Φταίνε τα ελαττώματα της φυλής,  το DNA μας, τα δικά μας λάθη, η ιστορική πορεία μας από το σχηματισμό του νεότερου Ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα. Από την άλλη, είναι η άποψη ότι «για όλα αυτά φταίνε οι ξένοι»: οι κακοί Αμερικάνοι, οι ακόμα χειρότεροι Γερμανοί, το διεθνές κεφάλαιο. Πού βρίσκεται η αλήθεια;

Με τον προκλητικό τίτλο «Η κρίση ξεκίνησε με τη διάσωση της Γερμανίας απ' το Νότο», δημοσιεύθηκε πριν όχι πολύ καιρό μια  ανάλυση του Π. Παναγιώτου, Χρηματιστηριακού Τεχνικού Αναλυτή, που κατέληγε σε εντυπωσιακά συμπεράσματα. Η ανάλυση τεκμηριωμένα αποδείκνυε το ρόλο και την ευθύνη της Γερμανίας, αν όχι  για τη δημιουργία, τουλάχιστον για το ξεκίνημα της κρίσης στις χώρες του λεγόμενου «Νότου», όπου ανήκει και η Ελλάδα .

Σύμφωνα με το συγγραφέα, «στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η Γερμανία βρέθηκε αντιμέτωπη με το σπάσιμο της φούσκας τεχνολογίας και τηλεπικοινωνιών που οδήγησε στην παρ' ολίγο κατάρρευση εταιριών κολοσσών των δύο αυτών κλάδων, προκαλώντας ένα γενικότερο χρηματοοικονομικό πανικό που αντέστρεψε τη ροή των επενδυτικών κεφαλαίων και έσπρωξε τη χώρα (Γερμανία) στην ύφεση… Τα κεφάλαια αποδημούσαν, με τους επενδυτές να πουλούν οτιδήποτε γερμανικό, και μεταξύ άλλων και τα γερμανικά τραπεζικά και κρατικά ομόλογα. Η ρευστότητα άρχισε να εξαντλείται και τα επιτόκια των γερμανικών ομολόγων πήραν την ανιούσα κάνοντας δυσκολότερη τη χρηματοδότηση της οικονομίας σε μία περίοδο που το κόστος από την απορρόφηση της ανατολικής Γερμανίας εξακολουθούσε να δημιουργεί πολύ αυξημένες ανάγκες».

Το δημοσίευμα συνεχίζει: «Προκειμένου να αντιμετωπίσει την κρίση της, η Γερμανία χρειαζόταν άμεσα στο ευρώ όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες. Παραβλέποντας την πραγματική τους ικανότητα να προσχωρήσουν στην ΕΕ, υποδέχτηκε σε αυτήν ανέτοιμα για την Ένωση κράτη, όπως την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, και στη συνέχεια χρησιμοποίησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ως αντλία που τα φούσκωνε με φθηνό ρευστό ώστε με την πλεονάζουσα ρευστότητα τους να μπορούν να αγοράζουν τα ακριβά γερμανικά προϊόντα».

Ο ισχυρισμός του συγγραφέα δεν απέχει από την πραγματικότητα. Πράγματι, αν δει κανείς τα στοιχεία για τις γερμανικές εξαγωγές, εντυπωσιάζεται από την αλματώδη αύξηση των γερμανικών εξαγωγών εκείνη την περίοδο:  από 578 δις δολάρια το 2000 έφτασε τα 1.498 δις το 2008, πραγματοποιώντας μια εκπληκτική αύξηση 160% μέσα σε  8 χρόνια. Κατά την ίδια περίοδο, η ανεργία έπεσε από το 9,9% στο 7,8%.

Ο συγγραφέας συνεχίζει την αφήγησή του που, αν και μακροσκελής, αξίζει να την παρακολουθήσει κανείς  (1). Λέει, λοιπόν, ότι το φθηνό χρήμα δημιούργησε φούσκες περιουσιακών στοιχείων στα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου που είχαν μόλις υιοθετήσει το ευρώ, προκαλώντας αυξήσεις ρεκόρ στον κλάδο κατοικίας, στην καταναλωτική πίστωση, στις χρηματιστηριακές αγορές και αλλού. Οι κυβερνήσεις του Νότου, μη έχοντας πια τον έλεγχο της νομισματικής τους πολιτικής, ήταν πολύ πιο δύσκολο πολιτικά να σταματήσουν την υπερβολική ανάπτυξη της ρευστότητας για να προστατεύσουν τις οικονομίες τους και πολύ πιο εύκολο να 'πουλήσουν' στους ψηφοφόρους τους ως πραγματική, την πλασματική ανάπτυξη που δημιουργούνταν. Αποτέλεσμα; Η ενίσχυση του πληθωρισμού που αναπόφευκτα ακολούθησε, έκανε τις χώρες του Νότου λιγότερο ανταγωνιστικές: «Ρίχνοντας το βάρος τους περισσότερο στην αντιστάθμιση των κοινωνικών συνεπειών του πληθωρισμού παρά στην αντιμετώπισή του, οι κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου προέβησαν σε αυξήσεις μισθών και συντάξεων, που σε συνδυασμό με την παράταση της πολιτικής χαμηλών επιτοκίων της ΕΚΤ προκάλεσε περαιτέρω ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων».

Κι ενώ οι πολίτες των κρατών του Νότου μάθαιναν να ζουν πέρα απ' τις πραγματικές τους δυνατότητες, γερμανικοί κολοσσοί όπως η Siemens κατέγραφαν κέρδη ρεκόρ εξαιτίας του εμπορίου τους με το Νότο.  Στην πραγματικότητα, όλα αυτά τα χρόνια, το ευρώ λειτούργησε ως ένα πακέτο διάσωσης της γερμανικής οικονομίας απ' το Νότο. Ο συγγραφέας δίνει χαρακτηριστικά στοιχεία για το μέγεθος των εξαγωγών της Γερμανίας στην Ελλάδα τα δέκα χρόνια που προηγήθηκαν της δημιουργίας του ευρώ και τα δέκα χρόνια που ακολούθησαν:  Στην πρώτη περίοδο, κατά την προ ευρώ δεκαετία, η Γερμανία εξήγαγε στην Ελλάδα προϊόντα ύψους περίπου 35 δις δολαρίων. Στη δεύτερη περίοδο, κατά την μετά ευρώ δεκαετία, οι γερμανικές εξαγωγές στην Ελλάδα αυξήθηκαν στα 70 δις δολάρια, καταγράφοντας άνοδο της τάξης του 100%. Χαρακτηριστικά: στη διετία 1997-1998 οι εισαγωγές γερμανικών προϊόντων είχαν ανέλθει στα 7,7 δις δολάρια. Δέκα χρόνια αργότερα, στη διετία 2007-2008, οι εισαγωγές της Ελλάδας σε γερμανικά προϊόντα αυξήθηκαν κοντά στο 300% (περίπου 21,5 δις δολάρια).

Ειδικά για την περίπτωση της Ελλάδας, ο συγγραφέας προβαίνει σε μια σημαντική πολιτική διαπίστωση: «αυτό που δεν έγινε ποτέ αντιληπτό απ' τις ελληνικές κυβερνήσεις είναι ότι, όπως κάθε άλλη ηγέτιδα δύναμη μίας νομισματικής ένωσης, η Γερμανία δε θα κάνει ποτέ τίποτε που να εξυπηρετεί το γενικό ευρωπαϊκό συμφέρον αν δεν εξυπηρετείται πρωτίστως το δικό της. Η εταιρική αλληλεγγύη ισχύει μόνο από τον πιο αδύναμο προς τον πιο δυνατό. Η Γερμανία θα αντιμετωπίζει πάντα τις πιο αδύναμες οικονομικά χώρες με αλαζονεία και θα επιδιώκει να ισχυροποιείται εις βάρος τους αφού αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διατηρήσει τον ηγετικό της ρόλο».

Τα όσα συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια στη χώρα μας είναι γνωστά. Τα εγκληματικά λάθη των Ελληνικών κυβερνήσεων οδήγησαν τη χώρα σε έναν εφιάλτη δίχως τέλος. Όχι πως το έργο τους, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, θα ήταν εύκολο. Ζούμε σε καιρούς άγριου, αδίστακτου, αδηφάγου καπιταλισμού που κατατρώει τα πάντα, τις ίδιες του τις σάρκες, ξεκινώντας από τους πιο αδύναμους και, φυσικά, από τους ανθρώπους της δουλειάς, που τους εξοντώνει (βλέπε τα τελευταία μέτρα που επιβλήθηκαν από τους «σύμμαχους» και «αλληλέγγυους» δανειστές της  χώρας). Η κρίση, άλλωστε, δεν χτύπησε μόνο την Ελλάδα. Όλες οι χώρες του Νότου έχουν πληγεί.  Όμως η απίστευτη ανεπάρκεια (για να πούμε το λιγότερο) των Ελληνικών κυβερνήσεων οδήγησε τη χώρα συγκριτικά στο χειρότερο σημείο, στη θέση του βαριά, σχεδόν ανίατου (για τα  πολλά-πολλά χρόνια που έρχονται) ασθενή. Σωστά ισχυρίζεται ο αναλυτής ότι «τελικά δεν έχει τόσο σημασία τι κάνουν οι άλλοι και αν αυτό μας βλάπτει ή μας βοηθά αλλά το τι κάνουμε εμείς για να αμυνθούμε ή να βοηθήσουμε τον εαυτό μας… Οι χώρες είναι υπεύθυνες για τις επιλογές και τα λάθη τους και η Ελλάδα έχει πολλά και διαφορετικής βαρύτητας δικά της λάθη να κατανοήσει, να αναγνωρίσει και να διορθώσει. Αλλά με το να αποδέχεται ευθύνες που δεν της ανήκουν, να αυτοδυσφημίζεται διεθνώς και, το κυριότερο, να αδυνατεί να αντιληφθεί και να αναδείξει τις ευθύνες και το ρόλο άλλων σε ιστορικής σημασίας γεγονότα και καταστάσεις, διαπράττει ένα αυτοκτονικό λάθος».

(1) http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/i-krisi-ksekinise-me-ti-diasosi-tis-germanias-ap-noto-toy-p-panagiotoy?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter&utm_campaign=tvxs
(2) http://www.indexmundi.com/g/g.aspx?c=gm&v=85