Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;

Ένας διαφορετικός απολογισμός για τις πρόσφατες πρυτανικές εκλογές

Τα γεγονότα που σημάδεψαν την εκλογική διαδικασία στις πρόσφατες εκλογές για νέες πρυτανικές αρχές (αναφέρομαι συγκεκριμένα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά) εκπέμπουν μηνύματα, που δεν μπορούν να αφήσουν κανέναν αδιάφορο. Καιρός να ομολογήσουμε κάποιοι από εμάς (περιλαμβάνω τον εαυτό μου) ότι πέσαμε έξω σε ορισμένες εκτιμήσεις, που καλά θα κάνουμε να τις αναθεωρήσουμε.

Είχαμε υποστηρίξει κάποιοι από εμάς ότι «η πανεπιστημιακή κοινότητα πρέπει να αξιοποιεί κάθε δυνατότητα, κάθε ευκαιρία για να προχωρήσει το πανεπιστήμιο μπροστά, προς κατευθύνσεις που ενισχύουν τον εκσυγχρονισμό και την αυτοτέλειά του... Το νέο σύστημα πρυτανικών εκλογών, με την άμεση συμμετοχή των φοιτητών σε αυτές και την κατάργηση του εκτρωματικού συστήματος της δήθεν εκπροσώπησής τους από τις φοιτητικές παρατάξεις, δηλαδή λίγους εξ επαγγέλματος φοιτητοπατέρες, αποτελεί μια τέτοια ευκαιρία» (βλέπε το editorial του Παπιού).

Τα γεγονότα που ζήσαμε δεν διέψευσαν μόνο μιαν ορισμένη αισιοδοξία που μπορούσε κανείς εύκολα να ανιχνεύσει σε εκτιμήσεις όπως η παραπάνω. Έριξαν φως σε πράγματα που, κακώς, δεν είχαμε δει από την αρχή, ενώ θα έπρεπε.

Οι πιο καλοπροαίρετοι από εμάς παγιδευτήκαμε από το γεγονός ότι, με βάση το νέο νόμο-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια, οι πρυτανικές αρχές θα εκλέγονταν από δω και πέρα άμεσα (και) από τους φοιτητές. Τι πιο δημοκρατικό;

Όμως η κυβερνητική παράταξη, όταν εισήγαγε τη νέα ρύθμιση, ήξερε πολύ καλά αυτό που έπρεπε να ξέρουμε όλοι (ή μάλλον αυτό που ξέραμε όλοι αλλά η εκτός μέτρου αισιοδοξία μας μας έκανε να το ξεχάσουμε): ότι το παιχνίδι θα παιζόταν ξανά ουσιαστικά, και μάλιστα πιο φανατικά, στο ίδιο γήπεδο, των φοιτητικών παρατάξεων, δηλαδή από τους εξ επαγγέλματος φοιτητοπατέρες, με ολίγην από κάποιους, ελάχιστους, πραγματικά ανεξάρτητους και ενημερωμένους (στον ελάχιστο βαθμό που τους το επιτρέπει η ιδιότητά τους) φοιτητές. Η μάζα των φοιτητών που θα ψήφιζε θα ήταν ο σκληρός πυρήνας των κομματοποιημένων φοιτητικών παρατάξεων, ούτε καν οι φίλοι των υποψηφίων που κατεβαίνουν και ψηφίζουν (στο χαβαλέ) στις φοιτητικές εκλογές! Τίποτα δεν θα άλλαζε, ενώ θα σώζονταν και τα προσχήματα. Δεδομένου ότι το μακρύ χέρι της κυβερνητικής παράταξης στο πανεπιστήμιο και ειδικά στο φοιτητικό χώρο, η ΔΑΠ, «σκίζει» στο χώρο αυτό, και με ποσοστό βαρύτητας της φοιτητικής ψήφου εξαιρετικά υψηλό (40%, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τα μέλη ΔΕΠ είναι 50%), οι νέες πρυτανικές αρχές θα ήσαν, με μεγάλη πιθανότητα, εξασφαλισμένα «δικές μας», όσο κι αν μάχονταν, ακόμα και καταφεύγοντας σε τραμπουκισμούς, οι «άλλοι»!

Τα γεγονότα ήρθαν κι απέδειξαν ό,τι έδειχνε η απλή λογική αλλά μας το έκρυβε η αισιοδοξία μας και οι «δημοκρατικές» ιδεοληψίες μας.

Το ερώτημα που θέτω είναι απλό: με ποια κριτήρια γνώσης, ορθής κρίσης, εξυπηρέτησης των συμφερόντων του πανεπιστημίου, ακόμα και δημοκρατικότητας, συμμετέχουν οι φοιτητές στις πρυτανικές εκλογές, περίπου ως να πρόκειται να εκλέξουν δήμαρχο; Τι γνωρίζει η μεγάλη μάζα των φοιτητών από τις πολύπλοκες και εξαιρετικά απαιτητικές λειτουργίες του πανεπιστημίου που οι πρυτανικές αρχές καλούνται να διοικήσουν; Τι γνωρίζουν για την επιστημονική έρευνα; Τι γνωρίζουν για τις διοικητικές και οικονομικές λειτουργίες και απαιτήσεις του πανεπιστημίου; Τι γνωρίζουν για τις ικανότητες που πρέπει να διαθέτει ένας πρύτανης για να διοικήσει σωστά (π.χ. για την προσέλκυση και διαχείριση πόρων); Ποιοι από τους πολλούς που δεν ψήφισαν αλλά και από τους λίγους που ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές γνώριζαν, έστω και σε ελάχιστο βαθμό, κάτι από τα παραπάνω; Τι γνώριζαν για την προσωπικότητα, ακαδημαϊκή ή άλλη, και το έργο των υποψηφίων; Και ποια ήσαν τα πραγματικά τους κριτήρια, αν όχι η επιλογή άνωθεν των υποψηφίων;

Τι επιδιώκεται, λοιπόν, σήμερα, με τη συμμετοχή των φοιτητών στις εκλογές των πρυτανικών αρχών; Τι γυρεύουν οι φοιτητές σε αυτές τις εκλογές; Επί το λαϊκότερον, τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;

Τα Αμερικανικά ή τα Βρετανικά Πανεπιστήμια αναθέτουν σε ολιγομελείς επιτροπές εκλεκτόρων (που εκλέγονται ΜΟΝΟ από το ακαδημαϊκό προσωπικό κάθε πανεπιστημίου και που αποτελούνται ΜΟΝΟ από ακαδημαϊκό προσωπικό) να ψάξει, κατά κανόνα εκτός πανεπιστημίου, σε εθνικό και διεθνές ακόμα επίπεδο, και να επιλέξει πρόσωπο με τα κατάλληλα ακαδημαϊκά και διοικητικά προσόντα για να διοικήσει ως πρύτανης. Όσο για φοιτητική συμμετοχή στις επιτροπές εκλεκτόρων; Ούτε για αστείο!

Στην Ελλάδα έχουμε τις δικές μας διαδικασίες, τα δικά μας κριτήρια. Ένα από αυτά είναι και η «δημοκρατική» συμμετοχή των φοιτητών (δηλαδή των κομματικοποιημένων παρατάξεων)στις εκλογές για την ανάδειξη πρυτανικών αρχών. Μια από τις συνέπειες τέτοιων διαδικασιών και τέτοιων κριτηρίων ήταν ότι κατά καιρούς αναδείχθηκαν ως πρυτάνεις στα περιούσια ελληνικά πανεπιστήμια κάποιοι «φελλοί», ου μην αλλά και κάποιες γνωστές «λέρες»...

-----------
Υ.Γ. Το ποια κριτήρια πρυτανεύουν σε μια μερίδα των μελών ΔΕΠ στις εκλογές για την ανάδειξη πρυτανικών αρχών, και το πόσο «υγιή» είναι αυτά, είναι μια άλλη ιστορία, που αξίζει να τη διηγηθούμε μιαν άλλη φορά.