«Όλη η Ελλάδα είναι ένα Βατοπέδι»

Τι θα μείνει για την ιστορία από όσα δηλώθηκαν από επίσημα χείλη ή επισημάνθηκαν από πολιτικούς και κοινωνικούς αναλυτές από την ιστορία του Βατοπεδίου, που σφραγίζει την τρέχουσα πολιτική συγκυρία στην Ελλάδα; Μήπως οι καλόγεροι που αποδείχτηκαν ξεφτέρια σαν κτηματομεσίτες, ανταλλάσσοντας νεράκι από τη λίμνη Βιστωνίδα με αστικά ακίνητα-κελεπούρια; Μήπως τα «χρυσά παιδιά» (golden boys), στο κέντρο και στα παράκεντρα της πολιτικής εξουσίας, που άνοιξαν χρυσές δουλειές με τους καλόγερους και όχι μόνο, μοιράζοντας μεταξύ τους το δημόσιο πλούτο της Ελλάδας; Μήπως ο αντ’ αυτού (του πρωθυπουργού) και κυβερνητικός εκπρόσωπος, που τον «έφαγαν» τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, αυτόν, έναν άσσο στα κόλπα της επικοινωνιακής πολιτικής και της χειραγώγησης της κοινής γνώμης, που δημιούργησε την δήθεν αιώνια άφθαρτη εικόνα του πολιτικού του προϊσταμένου; Μήπως η ραγδαία φθορά του κυβερνητικού κόμματος και τελικά η πιθανολογούμενη έξωσή του από την εξουσία, τώρα που το ποτήρι ξεχείλισε; Θα μείνει κάτι από όλα αυτά, κάτι άλλο, ή απλώς τίποτα, όταν ο κουρνιαχτός της δημοσιότητας θα κατακάτσει, κι όταν οι προβολείς της στραφούν στο επόμενο θέμα;

Ποιος θα μπορούσε να απαντήσει με σιγουριά; Κατά τη γνώμη μου, πάντως, αν κάτι θα έπρεπε να μείνει σαν ανάμνηση από την τρέχουσα περίοδο, είναι η φράση «όλη η Ελλάδα είναι ένα Βατοπέδι», που είπε πολιτικός αρχηγός της ελάσσονος αντιπολίτευσης για να περιγράψει την σημερινή κατάσταση στη χώρα μας. Φυσικά θα είχε στο νου του τη διαφθορά του δημόσιου βίου, τη διαπλοκή των κάθε είδους εξουσιών και συμφερόντων, την έλλειψη κάθε ηθικού φραγμού και κάθε δισταγμού μπροστά στη λάμψη του χρήματος, την αλαζονεία και την έπαρση της εξουσίας, που πιστεύει (ορθώς) ότι κατά πάσα πιθανότητα τελικά θα μείνει στο απυρόβλητο και (βλακωδώς) ότι θα είναι αιώνια… Φυσικά θα τα είχε στο νου του όλα αυτά.

Η φράση «όλη η Ελλάδα είναι ένα Βατοπέδι» είναι εκφρασμένη στον ενεστώτα. Αναφέρεται στο σήμερα. Αναρωτιέται, πάντως, κανείς μήπως θα χαρακτηρίζει και την πραγματικότητα του μέλλοντός μας. Και αν ναι, ως πότε;

Ένα τέτοιο ερώτημα, για να απαντηθεί, μας πάει αναγκαστικά σε ένα άλλο: ποιες είναι οι βαθύτερες αιτίες, ποιες είναι τελικά οι δυνάμεις, που διαμόρφωσαν αυτό που είναι η Ελλάδα σήμερα: ένα Βατοπέδι (για να είμαστε ειλικρινείς, έτσι ήταν πάντα, μόνο που τώρα η κατάσταση φαίνεται ότι ξεπέρασε κάθε φραγμό και ξέφυγε από κάθε έλεγχο). Γιατί αν οι αιτίες παραμείνουν άφθαρτες και στο μέλλον, αν οι υπαίτιες δυνάμεις εξακολουθήσουν να εξουσιάζουν τη ζωή στη χώρα, η Ελλάδα θα παραμείνει και στο μέλλον ολόκληρη ένα Βατοπέδι.

Μήπως μερικές τουλάχιστον από τις αιτίες όλων αυτών των εκφυλιστικών φαινομένων βρίσκονται στη βάση της Ελληνικής κοινωνίας, σε παγιωμένες πρακτικές και αντιλήψεις, από τις οποίες ένα μεγάλο, καθοριστικό κομμάτι του Ελληνικού λαού δεν λέει να μετακινηθεί; Μήπως η Ελληνική κοινωνία, στην πλειοψηφία της, έχει αναδείξει και στηρίξει εξουσιαστικούς θεσμούς, σε όλα τα επίπεδα και ιδίως τα ψηλότερα, που οδηγούν τη χώρα από κρίση σε κρίση; Μήπως το Βατοπέδι και ό,τι αυτό εκφράζει (η διαπλοκή, η κομπίνα, η απληστία, η ιδιοτέλεια, η κατάργηση κάθε φραγμού μπροστά στο συμφέρον) έχει εγκατασταθεί ως παγιωμένη αντίληψη και πρακτική στα κύτταρα αυτού του κομματιού του Ελληνικού λαού; Ποιος κατέστησε την εκκλησία πανίσχυρο κέντρο οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής εξουσίας; Ποιος αποδέχθηκε τον απροσχημάτιστο εναγκαλισμό της με το κράτος, μέχρι που κάθε δημόσια και ιδιωτική εκδήλωση να μην μπορεί να νοηθεί χωρίς την παρουσία της εκκλησίας; Ποιος ανέδειξε τη μοναρχία σε αιώνιο πολίτευμα της χώρας, με 2-3 οίκους (τζάκια τα λένε) να εναλλάσσονται στην πολιτική εξουσία της ψευδώνυμης Ελληνικής μας «Δημοκρατίας» εδώ και πάνω από μισό αιώνα; Ποιος έχει ανεχθεί ένα διαλυμένο, άρρωστο εκπαιδευτικό σύστημα να αποτελεί χρόνια τώρα αρνητικό υπόδειγμα παγκόσμιας πρωτοτυπίας; Ποιος έχει αντικαταστήσει τον πολιτισμό με την υποκουλτούρα σαν τρόπο σκέψης, ψυχαγωγίας, ζωής; Ποιος έχει παραδώσει αμαχητί κάθε δικαίωμα στην αντίσταση, επιλέγοντας τη νωχελική θέαση των γεγονότων από την ασφάλεια του καθιστικού του;

Αν είναι αλήθεια ότι τα παραπάνω ερωτήματα αφορούν ένα μεγάλο, καθοριστικό για τις εξελίξεις, κομμάτι του Ελληνικού λαού, τίποτα δεν δείχνει ότι συμβαίνει ή θα συμβεί, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, κάποια ουσιαστική αλλαγή στις πρακτικές και στις αντιλήψεις αυτού του κομματιού. Άλλωστε η κρίση του παγκόσμιου νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού (στην πραγματικότητα ολιγοπωλιακού) τέρατος, με όσα φέρνει (φτώχεια, ανεργία, ανασφάλεια) μάλλον θα δυσκολέψει τις προϋποθέσεις και θα απομακρύνει κάθε διάθεση για ουσιαστική αλλαγή εντός μας, άρα και στον εθνικό μας περίγυρο.

Είναι υπόθεση του καθενός να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα και φυσικά στο αρχικό μας ερώτημα, αν η Ελλάδα θα παραμείνει ολόκληρη και στο μέλλον ένα Βατοπέδι.