Διάλογος με το Μάρκο

Ο Μάρκος Πετρόχειλος είναι παλιός φίλος (και φοιτητής μου, από τα πιο δυνατά μυαλά). Εργάζεται εδώ και κάποια χρόνια στο City του Λονδίνου. Παντρεμένος με την Elizabeth, πριν λίγους μήνες απόκτησαν και τρίτο στην παρέα, τον Θοδωρή, τον πρώτο τους γιό. Στο προηγούμενο κείμενό μου με τίτλο «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω;» που ανέβασα στο blog, ο Μάρκος μου απάντησε ως εξής:

«Καλησπέρα Κώστα,

Σε γενικές γραμμές θα συμφωνήσω μαζί σου. Θα προσέθετα ότι κάτι που δεν είναι sustainable [βιώσιμο], δε μπορεί να διαρκέσει για πολύ. Η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα αλλά και στο σύνολο του Νότου σίγουρα δεν είναι sustainable. Κάποια στιγμή, πιστεύω σύντομα, θα καταλήξουμε σε ένα από τα ακόλουθα:
1) πλήρης ομοσπονδιοποίηση με δημοσιονομικές μεταφορές που θα επιτρέπουν κοινωνική πολιτική μέσω ομοσπονδιακών ελλειμμάτων/χρέους (αυτό που πολλοί περιγράφουν ως ευρωομόλογα/τύπωμα χρήματος)
2) διάσπαση του ευρώ και επίλυση του προβλήματος με μεγάλη υποτίμηση των νέων νομισμάτων του Νότου.

Υπάρχει και μια τρίτη οδός, ήτοι η μαζική μετανάστευση ανέργων από το Νότο στο Βορρά μέχρι να εξισορροπήσει το σύστημα. Όμως αυτό θα πάρει πολύ περισσότερο χρόνο και πιστεύω ότι μία από τις άλλες λύσεις (μάλλον η πρώτη) θα δοθεί πρώτα.

Αυτό όμως δυστυχώς δε σημαίνει ότι οι τεράστιες κοινωνικές αδικίες (χρησιμοποιώ τον όρο αδικίες και όχι ανισότητες) στην Ελλάδα θα επιλυθούν όσο η ίδια κάστα της διεφθαρμένης πολιτικής και οικονομικής ελίτ συνεχίζει να ελέγχει τα πάντα, και η πλειοψηφία των Ελλήνων μικροαστών να το αποδέχεται γιατί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο επωφελείται και η ίδια, είτε γιατί κάποιο μέλος της οικογένειας είναι αργόσχολος στο Δημόσιο είτε γιατί εκμεταλλεύεται κάποιο χαρακτηριστικό (bug) του συστήματος (π.χ. είναι μέλος κάποιου ολιγοπωλίου, π.χ. φαρμακοποιός ή φορτηγατζής ή δεν ξέρω και γω τι άλλο), είτε γιατί ζει χάρη σε κρατικές/κοινοτικές επιδοτήσεις, είτε γιατί έχει σημαντικό μέρος του εισοδήματός του ή και όλο αφορολόγητο είτε γιατί προσδοκεί σε κάτι από τα παραπάνω ή σε κάποια άλλη μορφή του "μαζί τα φάγαμε" στο μέλλον. Όσο το κοινωνικό consensus [συναίνεση] είναι υπέρ της παρούσας διαφθοράς και αδικίας τόσο είμαι απαισιόδοξος για το μέλλον της Ελλάδας.

Έτσι όπως έχουν τα πράγματα, στην περίπτωση της λύσης του ευρωπαϊκού προβλήματος δια της ομοσπονδιοποίησης, η Ελλάδα θα καταλήξει το αντίστοιχο της Σικελίας στην Ιταλία. Ακόμα και τις "καλές" μέρες της ανθούσας Ιταλικής οικονομίας, η Σικελία ήταν ο φτωχός συγγενής που παρασιτούσε εις βάρος του Βορρά (απολαμβάνοντας δημοσιονομικές μεταφορές), έχοντας πολύ χαμηλότερο επίπεδο διαβίωσης, υψηλότερη ανεργία και εγκληματικότητα κλπ. Φυσικά δεν ετίθετο θέμα χρεωκοπίας ή οτιδήποτε άλλο και η λέξη κρίση δεν υπήρχε καθημερινά στα δελτία ειδήσεων, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι ήταν το καλύτερο μέρος για να ζήσει κανείς (από άποψη κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής οργάνωσης, γιατί διαφορετικά μια χαρά κλίμα έχει και το φαγητό είναι καλό κλπ.). Φοβάμαι ότι και η Ελλάδα εκεί θα καταλήξει, όπως άλλωστε ήταν πάντα, παρ' όλο που για 5-6 χρόνια στην αρχή του αιώνα είχαμε την ψευδαίσθηση ότι φτάσαμε στην κορυφή της Ευρώπης. Αυτό μόνο στο ποδόσφαιρο έγινε, μια φορά και τέρμα.

Φυσικά, το μη χείρον βέλτιστο, και συμφωνώ μαζί σου ότι η μαζική ανεργία είναι χειρότερη από τη φτώχεια, οπότε αν είναι στη φύση μας να θέλουμε κακή οργάνωση και σπατάλη πόρων και παράλληλα μεγάλη διαφθορά που επιτρέπει στους διαπλεκόμενους και καλά δικτυωμένους να παίρνουν αδίκως μεγαλύτερο κομμάτι της έτσι κι αλλιώς μειωμένης πίτας, τουλάχιστον ας το κάνουμε με ανεργία στο 5% και όχι στο 30%. Πιστεύω ότι είμαστε κοντά στο tipping point [σημείο καμπής] για κάτι τέτοιο.

Φιλιά πολλά,
Μάρκος»