Ψαρά - τα κάστρα τ' ουρανού

25 Αυγούστου 2021

Είχα βρεθεί πριν μερικά χρόνια στα Ψαρά. Αυτές τις μέρες  βρέθηκα στην Χίο, στον Γιόσωνα, κοντά στα Καρδάμυλα, και τα θυμήθηκα. Μου τα θύμισε ένα βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου. Συγκεκριμένα, αυτό που διάβασα σε μια σελίδα του, που είπα να την μοιραστώ  μαζί σας. Το βιβλίο μιλάει για τα Καρδάμυλα, αλλά μιλάει και για τα Ψαρά. Άλλωστε δίπλα στην Χίο είναι. 

“Τα κάστρα του ουρανού

Όλοι εδώ στα Ψαρά σου μιλάνε για το κάστρο.  Το κάστρο που είναι πάνω στη Μαύρη ράχη.  Ανέβηκα κι εγώ να το δω και βρήκα μονάχα λίγες πέτρες. “Σαν μπήκαν οι Τούρκοι απ’ το βορρά, εδώ πάνω στη Μαύρη Ράχη συνάχτηκαν τα  γυναικόπαιδα.  Το αίμα, λένε στο νησί, είχε φτάσει ως τη φτέρνα.  Και οι Τούρκοι όλο κατέβαιναν, όλο ανέβαιναν προς το Κάστρο.  Λένε πως οι ίδιοι οι Ψαριανοί τους άνοιξαν την πόρτα να μπουν μέσα. Είχαν πάρει τη μεγάλη απόφαση. Το ‘ξεραν πως ήταν πια χαμένοι για πάντα. Τώρα στις καρδιές τους είχε μείνει μονάχα η εκδίκηση.  Μια άγρια εκδίκηση που έφτανε μέχρι την θυσία.  Την αυτοκαταστροφή.

Από τον γκρεμό που ανοίγεται πάνω από το πέλαγος, μπόρεσαν και κατέβασαν μονάχα λίγα γυναικόπαιδα.  Οι πιο πολλοί μείναν μέσα στο κάστρο. Και τότε ο Βρατσάνος,  βούτηξε την αναμμένη δάδα στο μπαρούτι.  Και το κάστρο ανέβηκε στον ουρανό. Και το δικό του λαμπάδιασμα το είδε ο Σολωμός στην Κέρκυρα.  Το αντίκρισε το προφητικό βλέμμα του Βίκτωρα Ουγκώ.  Πέρασε σαν κομήτης φλογισμένος πάνω από την Ευρώπη. 

200 χρόνια τώρα να φτάνουν οι ξένοι περιηγητές στην Ελλάδα. Και όλο ανεβαίνουν στη Μαύρη Ράχη για να δούνε τά  κάστρα της. Όμως κάστρα δεν υπάρχουν, μονάχα πέτρες αντικρίζουν. Τα ελληνικά κάστρα δεν βρίσκονται στη γη. Στον ουρανό βρίσκονται. Το Σούλι, το Αρκάδι, το Μεσολόγγι, τα Ψαρά… Είναι τα κάστρα της Ρωμιοσύνης. Τα κάστρα του ουρανού!

(Θωμά Στεργιοπούλου, “Καρδάμυλα,  ένα κατάρτι της Ελλάδας”,  Εκδόσεις Φιλοπρόοδος Όμιλος Καρδαμύλων).

Σε μιαν άλλη σελίδα  ο συγγραφέας θυμίζει τα όσα προηγήθηκαν από την καταστροφή  στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη: “Είχαν, λέει, πολλά καράβια οι Ψαριανοί τότε στην επανάσταση. Γεμάτο το λιμάνι με πανιά. Κι όμως το νησί σφαγιάστηκε. Καταστράφηκαν τα Ψαρά. Ήτανε, λέει, εκείνη την ημέρα νηνεμία. Είχε πήξει η θάλασσα, και τα καράβια με τα πανιά δεν μπορούσαν να ανοιχτούν στο πέλαγος. Να πολεμήσουν με τα τουρκικά. Ήταν μοιραία η καταστροφή.Τι τραγική πού είναι η μοίρα της Ελλάδας. Πότε ο Εφιάλτης, πότε η Κερκόπορτα και πότε η νηνεμία. Και η μεγάλη καταστροφή έρχεται να χτυπήσει βαριά τον τόπο αυτό. Και πάντα οι Έλληνες, 3.000 χρόνια να πιστεύουν στη μοίρα!”.