Ελπίδα αίνει

Το περασμένο καλοκαίρι βρέθηκα στην Ικαρία, σ’ αυτό το μαγικό νησί. Εκεί υπάρχει ένα σπήλαιο, όπου κατά τη μυθολογία ο Δίας έκρυψε το γιό του Διόνυσο, που προέκυψε από την ένωσή του με τη Σεμέλη, για να τον σώσει από την εκδικητική μανία της Ήρας. Η ζηλόφθονη σύζυγος του πατέρα των θεών καταδίωξε τη μάνα του παιδιού και την έκαψε τελικά, πριν προλάβει να το γεννήσει. Το παιδί το πήρε ο Δίας από τα σπλάχνα της Σεμέλης, το έραψε στο μηρό του κι έπειτα το έβγαλε στην Ικαρία. 

Εκεί, λοιπόν, σε κάποιο σημείο στο δρόμο προς το σπήλαιο, βρέθηκα μπροστά σε μια σύγχρονη μαρμάρινη πινακίδα που έγραφε με κεφαλαία γράμματα ένα γνωμικό που πρώτη φορά συναντούσα: ΕΛΠΙΔΑ ΑΙΝΕΙ. Μου έκανε εντύπωση, γιατί η συνάντησή μου με το γνωμικό ήρθε σε μια στιγμή που με πάθος υποστήριζα (και, βέβαια, δεν έχω πάψει να υποστηρίζω) αυτό ακριβώς το μήνυμα που στέλνει το γνωμικό: ΝΑ ΥΜΝΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ!

Έψαξα και βρήκα ότι το γνωμικό ήταν αρχαίο. Ήταν ένα από τα Δελφικά παραγγέλματα, αποστάγματα σοφίας, υποθήκες που μας παρέδωσαν οι αρχαίοι σοφοί, κυρίως οι γνωστοί Επτά Σοφοί (Θαλής ο Μιλήσιος, Πιττακὸς ο Μυτιληναίος, Βίας ο Πριηνεύς, Σόλων ο Αθηναίος, Κλεόβουλος ο Ρόδιος, Περίανδρος ο Κορίνθιος, Χείλων ὁ Λακεδαιμόνιος). Τα Δελφικὰ παραγγέλματα, συνολικά 147, ήσαν χαραγμένα στον πρόσθιο τοίχο του πρόναου ή στις παραστάδες της πύλης του μεγάλου ναού του Απόλλωνα, στο υπέρθυρο ή στις στήλες που είχαν τοποθετηθεί περιμετρικά στις πλευρές του ναού. Τα δυο πιο γνωστά από αυτά (ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ και ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ) αναγράφονταν στον πρόναο του ναού, δεξιά κι αριστερά του ιερού γράμματος Ε.

Το μήνυμα του αρχαίου γνωμικού είναι, βέβαια, διαχρονικό, όμως αποκτά ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας, για τη χώρα μας αλλά και για όλο τον κόσμο.

Στη χώρα μας, όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης, η ανάγκη να ελπίζουμε ότι όλα αργά ή γρήγορα θα αλλάξουν στο καλύτερο είναι, πρώτα απ’ όλα, προϋπόθεση συλλογικής επιβίωσης. Για μένα η ελπίδα αυτή δεν αποτελεί μόνο ανάγκη. Είναι πεποίθηση. Η χώρα αυτή πέρασε περιόδους πολύ χειρότερης κρίσης στο παρελθόν. Πέρασε δυο παγκόσμιους πολέμους, όταν οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν και πέθαιναν κατά χιλιάδες στους δρόμους, εθνικές καταστροφές (Μικρά Ασία), έναν τρομερό εμφύλιο πόλεμο, περιόδους απόλυτης ένδειας, όταν εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων έπαιρναν τους δρόμους της ξενιτιάς για να επιβιώσουν (Αμερική, Αυστραλία, Κεντρική Ευρώπη). Η Ελλάδα όμως άντεξε και ξαναβρήκε το δρόμο της ανόρθωσης και της ευημερίας. Έτσι θα τον βρει και τώρα! Κόντρα στα σκυλιά που ουρλιάζουν, στα τρομολάγνα κανάλια και τα μέσα μαζικού σκοταδισμού (τα μαζικά μέσα ενημέρωσης ήθελα να πω), κόντρα στους πολιτικούς που δίνουν τα ρέστα τους για τη τσέπη τους και τις καρέκλες που έχασαν. Όλα, με αγώνα, με υπομονή, και με την ελπίδα πάντα όρθια, θα πάνε καλά! 

Κι όσο για τον κόσμο, θα επαναλάβω αυτό που έγραφα στο προηγούμενο τεύχος της «Πολιτείας» για τις διαρκώς αυξανόμενες τεράστιες ανισότητες που χαρακτηρίζουν την παγκόσμια κοινότητα: «Όσοι πιστεύουν ότι είναι διατηρήσιμη αυτή η κατάσταση είναι, νομίζω, γελασμένοι. Θα το διαπιστώσουν πικρά όταν τα κύματα της προσφυγιάς, οι εξεγέρσεις, η γενικευμένη οργή των φτωχών ανθρώπων ρίξουν, αργά ή γρήγορα, τα τείχη και γκρεμίσουν τα κάστρα όπου νομίζουν οι λίγοι κατέχοντες τον παγκόσμιο πλούτο ότι μπορούν να προστατεύονται». Δεν μπορεί να είναι διατηρήσιμη η σημερινή κατάσταση γιατί, απλούστατα, δεν βγαίνει μαθηματικά: αν συνεχιστεί αυτή η τάση κάποιοι (οι πολλοί!), αργά ή γρήγορα δεν θα έχουν παρά να τρέφονται αποκλειστικά με αέρα και ρίζες! Κι άλλωστε, οι εξελίξεις τρέχουν και τα μηνύματα για τα κινήματα αντίστασης ανά τον κόσμο πολλαπλασιάζονται. Δες τι γίνεται σήμερα στη Γαλλία, δες τα πρωτοφανή κύματα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς, τους περιφερειακούς πολέμους, τους τριγμούς στα διεθνή χρηματοπιστωτικά συστήματα, την αυξανόμενη αμφισβήτηση της κατάστασης που έχει επιβληθεί στην Ευρώπη (σ’ αυτό έπαιξε το ρόλο της και η χώρα μας), τον Ευρωσκεπτικισμό που ξαπλώνεται…