Τρώγοντας έναν Υπουργό (κατά προτίμηση Παιδείας) έρχεται η όρεξη

Η είδηση ήρθε, πέρασε στα ψιλά και ξεχάστηκε. Είναι η μοίρα μερικών από τις πιο σημαντικές ειδήσεις, που μπορεί να αφορούν την πορεία μιας ολόκληρης κοινωνίας, να μη τιμώνται με την προσοχή που τους αξίζει. 

Ποια ήταν η είδηση; Ότι σύμφωνα με τη νέα έκθεση PISA του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), που δημοσιεύεται κάθε τρία χρόνια, οι Έλληνες μαθητές κατέλαβαν στον διαγωνισμό που διεξάγει ο ΟΟΣΑ μόλις την 43η θέση ανάμεσα σε 72 χώρες. Η έκθεση καταγράφει τις επιδόσεις των 15χρονων μαθητών αξιολογώντας τα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών που συμμετέχουν σε αυτό τον παγκόσμιο οργανισμό. Για σύγκριση, οι μαθητές της Εσθονίας, μιας μικρής χώρας της Βαλτικής, αναρριχήθηκαν φέτος στην πρώτη θέση ανάμεσα στα κράτη της Ευρώπης και στην 3η θέση παγκοσμίως! Στην Ευρώπη, χειρότερες σε σύγκριση με τους Έλληνες μαθητές είναι μόνο οι επιδόσεις των μαθητών από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κύπρο, καθώς και τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων.
 

Πού οφείλεται το «θαύμα» της πρώτης στην Ευρώπη χώρας, της Εσθονίας, στην εκπαίδευση; Πώς έφτασε στην πρώτη θέση; Η απάντηση είναι απλή: επειδή ακολούθησε μια σωστή εκπαιδευτική πολιτική. Αλλά τι πάει να πει «σωστή»;
 

Διαβάζουμε σε σχετικό ρεπορτάζ: «το μυστικό της επιτυχίας είναι η τήρηση μιας βασικής αρχής», εξηγεί η Κάρεν Λουκ, διευθύντρια σχολείου στο Τάρτου, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Εσθονίας. «Επικεντρώνουμε στην ισότητα των ευκαιριών. Σε αυτό οφείλονται τα θετικά αποτελέσματα. Δεν διαχωρίζουμε επ’ ουδενί τα παιδιά σε διαφορετικές ομάδες, για παράδειγμα σε ομάδες υψηλών επιδόσεων και σε άλλες για πιο αδύναμους μαθητές. Όχι, δεν το κάνουμε αυτό… Κανέναν απολύτως ρόλο δεν παίζει ούτε η καταγωγή αλλά ούτε και η κοινωνική προέλευση. Είτε προέρχονται από εύπορες είτε από φτωχές οικογένειες, είτε έχουν ρωσικές ή άλλες ρίζες, στο σχολείο ισχύει το ίδιο για όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά: ίσες ευκαιρίες για όλους και φυσικά δωρεάν. Η σχετική νομοθεσία, που χρονολογείται από το 1992, διασφαλίζει τις ίδιες δυνατότητες για όλες τις μειονότητες καθώς και τη δια βίου μάθηση για όλους τους Εσθονούς».
 

Και τώρα ας έρθουμε στο … φάγωμα Υπουργών (κατά προτίμηση Παιδείας) στη χώρα που ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα (στην Ελλάδα για όποιον δεν εννόησε). Πώς άραγε συνδέεται με τα παραπάνω;
Δώστε βάση: «Δεν διαχωρίζουμε επ’ ουδενί τα παιδιά σε διαφορετικές ομάδες, σε ομάδες υψηλών επιδόσεων και σε άλλες για πιο αδύναμους μαθητές. Όχι, δεν το κάνουμε αυτό», ήταν η δήλωση της διευθύντριας από την Εσθονία. Είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται να αποτέλεσε το βασικό λόγο που αποπέμφθηκε ο πρώτος Υπουργός Παιδείας της «κυβέρνησης της Αριστεράς», ο Ομότιμος Καθηγητής Αριστείδης Μπαλτάς. Ο Α.Μ. πίστευε και διακήρυττε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν πρέπει να στηρίζεται στη διάκριση των πιο προχωρημένων μαθητών σε σχέση με τους πιο αδύναμους και στα ειδικά σχολεία για τους πρώτους. Πίστευε στο άριστο σχολείο και όχι στο σχολείο για αρίστους. Τον ενδιέφερε προπάντων ο μαθητής του τελευταίου θρανίου. Αυτό που ουσιαστικά αποτελεί τη βάση του πετυχημένου εκπαιδευτικού μοντέλου της Εσθονίας.
 

Αυτή η αντίληψη του τότε Υπουργού ξεσήκωσε θύελλα σε όλο το φάσμα των γνωστών αντιδραστικών δυνάμεων (μέσα μαζικής ενημέρωσης, πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης). Ήταν αδύνατο να δεχθούν ότι οι γόνοι των «ανώτερων» τάξεων, που αυτές οι δυνάμεις στηρίζουν, δεν θα είχαν στο εκπαιδευτικό σύστημα προνόμια αντίστοιχα με τις «ψηλότερες» επιδόσεις που τους βοηθούν να επιτύχουν τα μέσα και οι δυνατότητες που οι οικογένειές τους διαθέτουν. Ζήτησαν την κεφαλή του Υπουργού επί πίνακι. Και δυστυχώς τους δόθηκε. Μια ακόμα χαμένη ευκαιρία.
 

Τρώγοντας έρχεται η όρεξη. Ο υπουργός που διαδέχθηκε τον Αριστείδη Μπαλτά, ο Νίκος Φίλης, δεν άργησε να φαγωθεί κι αυτός. Δεν ενδιέφερε τις γνωστές δυνάμεις το γεγονός ότι επί υπουργίας του ξεκίνησε μια τεράστια προσπάθεια να μπει σε τάξη το εκπαιδευτικό σύστημα που είχε διαλυθεί τα προηγούμενα χρόνια ούτε καν το ότι ήταν η πρώτη φορά που τα σχολεία άνοιξαν με τους δάσκαλους και τους καθηγητές στη θέση τους, με τα βιβλία έτοιμα. Οι απόψεις του δεν ήταν αρεστές, και όχι μόνο όσον αφορά το μάθημα των θρησκευτικών. Ήταν πολύ αριστερές. Ήταν εμφάνιση Υπουργού Παιδείας αυτή; Χωρίς κουστούμι και γραβάτα; Άλλωστε δεν ήταν «καθόλου, μα καθόλου αρεστός στην Κορυφή της Εκκλησίας. «Θέλουν να βγάλουν το Χριστό μας από τα σχολεία» κήρυτταν στις εκκλησίες οι παπάδες και το εκκλησίασμα (όχι όλο, ευτυχώς) έφριττε. Ο Ιερώνυμος (που ζήλεψε, φαίνεται, τη δόξα του προκατόχου του Χριστόδουλου, ο οποίος δοξάστηκε ως δεξιός πολιτευόμενος και μοιραίος για την Εκκλησία ιεράρχης) δεν μάσησε τα λόγια του. «Δεν είναι συνεννοήσιμος», είπε, και ζήτησε την κεφαλή του Υπουργού επί πίνακι.
 

Και δυστυχώς του δόθηκε. Μια ακόμα χαμένη ευκαιρία…
 

Επιβεβαιώθηκε έτσι για άλλη μια φορά ότι ποτέ η ανόρθωση μιας κοινωνίας, ιδίως όταν οδηγηθεί σε βαθιά κρίση από ένα απέραντο πλιάτσικο που έχει προηγηθεί για ολόκληρες δεκαετίες, δεν μπορεί να ακολουθήσει μια πορεία χωρίς εμπόδια, ανατροπές, πισωγυρίσματα και λάθη. Υπομονή, λοιπόν, και αισιοδοξία για το τελικό αποτέλεσμα, αρκεί βέβαια οι «παραχωρήσεις» στους μεγάλους υπεύθυνους για τη σημερινή κατάσταση να μη ξεπερνούν κάποιο όριο που μπορεί να ακυρώσει τον σκληρό αγώνα που γίνεται.