Μια απρόσμενη συνάντηση στους Φούρνους Ικαρίας μ' έναν αρχαίο συντοπίτη μου

Ασκληπιάδη, τι γύρευες εσύ, ένας Σικυώνιος, αιώνες προ Χριστού στους Φούρνους Ικαρίας (τότε Κορσεαί), στα ίδια μέρη που ποθοπλάνταζε ο Δαμόδωρος για τον Επίγονο, παρέα με τους άλλους φρουρούς, πάνω στην ακρόπολη των Κορσεών;

Τρίβω τα μάτια μου με τα νέα ευρήματα που φέρνει η ζωή στο δρόμο μου, στο πιάτο, μπροστά μου!

Ήρθα στους Φούρνους του Αιγαίου, ανύποπτος ότι θα συναντήσω κι εδώ έναν αρχαίο συντοπίτη μου: τον Ασκληπιάδη από την Σικυώνα (σημερινό Κιάτο). Δηλαδή, για ν’ ακριβολογώ, μόνο την υπογραφή του συνάντησα, χαραγμένη με τα χέρια του πάνω στο βράχο της ακρόπολης των Κορσεών - μια υπόμνηση πως πέρασε κι αυτός από δω! Οι σημερινοί κάτοικοι των Φούρνων μάλλον αγνοούν την ύπαρξή του, όπως οι περισσότεροι θα αγνοούν και το ποια ήταν η Σικυώνα. Η υπογραφή είναι δυσανάγνωστη, σχεδόν σβησμένη από τον άνεμο και τη βροχή που πέρασε από πάνω της όλους αυτούς τους αιώνες από τότε που χαράχτηκε στο βράχο. Και ποιος έχει όρεξη τώρα να ψάχνει στους βράχους της αρχαίας ακρόπολης μισοσβησμένα γραφφίτι και ιστορίες παλιές…

Για τη συνάντηση με τον Ασκληπιάδη, «έδεσαν» πολλές συμπτώσεις (σίγουρα δουλειά του δαίμονά μου). Εξηγούμαι.

Βρίσκομαι στους Φούρνους της Ικαρίας εφοδιασμένος με τις λίγες γνώσεις για το νησί, ιδίως για την αρχαιότερη ιστορία του, που παρέχει η βασική πηγή πληροφοριών, του διαδικτύου. Το χούι μου είναι γνωστό: όταν βρεθώ σε έναν καινούργιο τόπο τον ψάχνω, τον κάνω άνω-κάτω, μέχρι να τον γνωρίσω, τουλάχιστον στα βασικά. Το νησί είναι μικρό, όμως γρήγορα διαπιστώνω πως έχει ιστορία, υπάρχουν μνημεία ακόμα ορατά. Μόνο που η ιστορία του συνδέεται κυρίως με την παρουσία των πειρατών στην περιοχή, των κουρσάρων, που ίσως πήραν το όνομά τους από το αρχαίο όνομα της πόλης: Κορσεαί.

Από πού ν’ αρχίσω; Μένω σε κάτι ενοικιαζόμενα δίπλα στο Δημαρχείο. Βλέπω μια αφίσα στο προαύλιο του Δημαρχείου που με πληροφορεί πως πριν λίγο καιρό είχε γίνει στο νησί μια σημαντική εκδήλωση: η παρουσίαση ενός βιβλίου σχετικού  με αρχαιολογικά ευρήματα και μία προσέγγιση της ιστορίας των Φούρνων. Μπαίνω στο Δημαρχείο και καταλήγω σε μια ευγενική υπάλληλο που, ύστερα από τις συστάσεις, με ενημερώνει πως το βιβλίο δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα, όμως ένα αντίτυπό του σε ειδική, επιμελημένη έκδοση, υπάρχει στο Δήμο!

-    Μπορώ να του ρίξω μια ματιά; Ρωτάω την κυρία.

-    Βεβαίως μπορείτε, απαντά.

Το παίρνω στα χέρια μου και βλέπω και θαυμάζω! Η «μια ματιά» κρατάει πάνω από ώρα! Έχω εδώ, μπροστά μου, ένα βιβλίο που περιέχει ένα θησαυρό από πολύτιμες πληροφορίες και υπέροχες φωτογραφίες! Το βιβλίο, αποτέλεσμα μακρόχρονου μόχθου και συστηματικής έρευνας, δείχνει αρχαιολογικά ευρήματα και μία προσέγγιση της ιστορίας των Φούρνων. Έχει τίτλο "Κορσηιτών Νήσοι" και συγγραφείς του είναι οι αρχαιολόγοι κ.κ. Μαρία Βιγλάκη Σοφιανού, Γιώργος Κουτσουφλάκης και Peter Campbell. Το χούι μου στήνει χορό! Δεν χορταίνω να φυλλομετρώ το βιβλίο και να κρατάω σημειώσεις. Μακαρίζω το νησί για την τύχη του να ιστορηθεί από τέτοιους άξιους ερευνητές!

Καθώς γυρίζω τις σελίδες του βιβλίου, η ματιά μου πέφτει σε μια περικοπή που με αφήνει με το στόμα ανοιχτό! Λέει για το πώς τεκμηριώνεται η ύπαρξη οχυρής εγκατάστασης στο λόφο πάνω από το χωριό των Φούρνων, δηλαδή για την ακρόπολη της αρχαίας πόλης, και για το πού εμφανίστηκε για πρώτη φορά η πληροφορία για το αρχαίο όνομα των Φούρνων. Διαβάστε:

«Αδιάψευστη γραπτή πηγή πληροφόρησης για την ύπαρξη οχυρής εγκατάστασης είναι τα ακιδογραφήματα, δηλαδή επιγραφές «χτυπημένες» από τους στρατιώτες φρουρούς στις κάθετες όψεις του ριζιμιού βράχου, κάτι αντίστοιχο με τα σημερινά graffiti σε τοίχους. Σε μία περίπτωση καταλαμβάνουν μέτωπο μήκους 8 μ. και ύψους 0,90 μ.

Το μοναδικό επιγραφικό σύνολο έχει τεράστια σημασία, καθώς διαφωτίζει πλήρως τον ερευνητή για τη λειτουργία του χώρου. Μία, μάλιστα, από τις επιγραφές έχει ανεκτίμητη βαρύτητα, καθώς «διηγείται» την ταυτότητα της αρχαίας πόλης και η προσφορά της στην ιστορική έρευνα είναι πολλαπλή: προσδιορίζει την ύπαρξη ακρόπολης στη συγκεκριμένη θέση, γνωστοποιεί ονόματα φρουρών και συναισθήματα και οδηγεί στην ασφαλή ταύτιση της αρχαίας πόλης με τις Κορσιές. Εάν αυτή δεν είχε διασωθεί, το όνομα της αρχαίας πόλης θα έμενε για πάντα άγνωστο. Στην επιγραφή αυτή, που τον 4ο αιώνα π.Χ. χάραξε ένας φρουρός, ο Δαμόδωρος, θέλοντας να εκφράσει προσωπικές επιθυμίες και πόθους, αναγράφεται το όνομα των ΚΟΡΣΙΗΤΩΝ, δηλαδή των κατοίκων των ΚΟΡΣΙΩΝ:

ΚΑΙ ΤΑΛΛΑ ΣΠΕΥΔΩΝ ΑΠΟΛΛΟΚΡ[ΑΤΕΙ Δ]ΑΜΟΔΩΡΟΣ ΕΠΙΓΟΝΟΝ ΠΟΘΩΝ ΦΥΛΑΤΤΩ ΚΟΡΣΙΗΤΩΝ ΑΚΡΟΠΟΛΙΝ».

Οι συγγραφείς μεταφράζουν:

«Και ενώ κατά τα άλλα, εγώ ο Δαμόδωρος τρέχω πίσω από τον Απολλοκράτη, ποθώντας τον Επίγονο φυλάω την ακρόπολη των Κορσιητών»!

Από κάτω οι συγγραφείς παραθέτουν στο βιβλίο τους (σελ. 51) σχεδιαστική απεικόνιση των επιγραφών διευκρινίζοντας: «το σχέδιο από τον τόμο Inscriptiones Graecae XII, 6, ii) και το μέτωπο του ριζιμιού βράχου με τα ακιδογραφήματα». Κοιτάξτε στο κάτω δεξιά μέρος της απεικόνισης!

Βλέπετε αυτό που είδα; Δεν εννοώ τα πάθη του ποθοπλάνταχτου Δημόδωρου – αυτά ήσαν κοινός τόπος  στην Ελλάδα τ’ αρχαία χρόνια και δεν ίδρωνε τ’ αυτί κανενός γι αυτά γιατί κανέναν δεν ενδιέφεραν τα ιδιωτικά πάθη του καθενός. Το άλλο εννοώ! Αυτό που γράφει πάνω από την επιγραφή του Δαμόδωρου, αυτό που είδα και με έπιασε ρίγος! Ναι, αυτό!

ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΟΥ ΣΙΚΥΩΝΙΟΥ!

Εδώ είμαστε!

Η συνέχεια στο επόμενο!