Το Τρίγωνο της Ελίκας VIII Ανακαλύπτοντας μια ξεχασμένη βίγλα!

Σας είχα προϊδεάσει στην προηγούμενη ανάρτησή μου για μιαν έκπληξη.

Σας έλεγα συγκεκριμένα, πως η περιπλάνησή  μου με την συντροφιά του Θοδωρή για να βρούμε τον πύργο της Βασιλοπούλας στην περιοχή της Ελίκας, στη Λακωνία, «μας επιφύλασσε μια σπουδαία έκπληξη». Και σημείωνα πως «μπορεί να είναι το απρόσμενο εύρημα, η καταξίωση των κόπων, που φαντασιώνεται κάθε οδοιπόρος με τα δικά μας μυαλά!». Τέλος, έλεγα πως σας τη φύλαγα για επόμενη ανάρτηση.

Ιδού ήρθε η ώρα της!

Πρόκειται (αν τα στοιχεία και οι σκέψεις μου είναι σωστές) για μια, κατά τη γνώμη μου, σπουδαία ανακάλυψη που έφερε η τύχη (ή το δαιμόνιό μου!) μπροστά μου: η ανακάλυψη μιας ξεχασμένης από όλους βίγλας (φρυκτωρίας)! Δηλαδή του χαμένου κρίκου, που συμπληρώνει την αλυσίδα βιγλών, η οποία συνέδεε τον κάμπο της Ελίκας με τον κάμπο των Βάτικων (Νεάπολης) της Λακωνίας!

 

Θυμάστε που σας έλεγα ότι, για να βρούμε τον πύργο της Βασιλοπούλας, αποφασίσαμε να κατοπτεύσουμε την περιοχή πάνω από την Παντάνασσα, στο Ελικόβουνο, παίρνοντας το δρόμο που περνάει μέσα από το χωριό, ανεβαίνει πάνω από τα χωριά Κρυόβρυση και Παντάνασσα και φτάνει ως την κορφή του Ελικόβουνου. Πάμε. Βρίσκουμε την κορυφογραμμή να στεφανώνεται από ανεμογεννήτριες. Ψάχνουμε στην κορυφογραμμή, τίποτα, μόνο ανεμογεννήτριες. Κοιτάμε στην πλαγιά, τίποτα. Πύργο δεν βλέπουμε. Παίρνουμε απογοητευμένοι το δρόμο της επιστροφής. Και τότε…

Τότε… κάθε εμπόδιο για καλό! Δεν βρίσκουμε σ’ εκείνη την εξόρμηση τον πύργο της Βασιλοπούλας (τον βρήκαμε στην επόμενη), αλλά το δαιμόνιό μου με προστάζει, αντί να επιστρέψουμε στη βάση μας, στο Μαραθιά, στην παραλία της Ελίκας, να πάρουμε, λίγο πιο κάτω από την κορυφογραμμή, προς τα ανατολικά, προς την κατεύθυνση της Νεάπολης, δηλαδή, εκείνο το δρόμο, το χωματόδρομο, εκείνο το καλό δρομάκι, που τελικά μας βγάζει σε λίγα λεπτά σε ένα ύψωμα όπου υπάρχει στο πουθενά μια εκκλησιά! Και τι εκκλησιά!

Να μην σας ζαλίσω άλλο: πρόκειται, όπως ανακαλύπτουμε μετά, για το ναό του Αγίου Κωνσταντίνου (πρόκειται στην πραγματικότητα για δισυπόστατο ναό, αφιερωμένο το μεν στον Άγιο Κωνσταντίνο το δε στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό). Κι όπως διαβάζω την επόμενη σε μιαν ιστοσελίδα, «…βρίσκεται χτισμένος σε μία μικρή κορυφή του ορεινού όγκου που αγκαλιάζει την πεδιάδα των Βατίκων. Πρόκειται για δίκλιτο μεταβυζαντινό ναό που απολαμβάνει την θέα του Βατικιώτικου κάμπου και κόλπου, των Κυθήρων αλλά και του Λακωνικού κόλπου».

Δείτε:

https://www.visitvatika.gr/el/culture/churches-monasteries/agios-konstantinos.html

Πολύ ενδιαφέρων ναός. Δείτε φωτογραφίες. Θα ξαναμιλήσουμε γι’ αυτόν. Αλλά αλλού μας περιμένει το θαύμα! Και συγκεκριμένα, έξω ακριβώς από το ναό!

Πριν προχωρήσω, θα σας θυμίσω πως στα αρχαία χρόνια, αλλά και στα κατοπινά, τα βυζαντινά και τα νεότερα, η μετάδοση πληροφοριών σε μεγάλες αποστάσεις γινόταν (και) μέσω σταθμών φρυκτωριών. Γινόταν, δηλαδή, μέσω πύργων που μετέδιδαν μηνύματα με τη χρήση φωτιάς ή καπνού. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, για παράδειγμα, οργανωμένα δίκτυα τηλεπικοινωνιών κάλυπταν ολόκληρη τη βυζαντινή επικράτεια, κυρίως για αμυντικούς σκοπούς. Τότε, αντί του όρου φρυκτωρία, χρησιμοποιούνταν η λέξη βίγλα (παρατηρητήριο).

Στην περιοχή αυτού που ονόμασα «Τρίγωνο της Ελίκας», οι δυο κορφές του τριγώνου, στην ακτή της Ελίκας, είναι θέσεις όπου στέκονται ακόμα δυο βίγλες: ο Κουλεντιανός πύργος κι ο πύργος του Φονιά. Οι  βίγλες αυτές επόπτευαν τον κόλπο της Ελίκας με σκοπό την έγκαιρη ειδοποίηση σε περίπτωση που θα την έπεφταν στα μέρη αυτά πειρατές για πλιάτσικο. Τα έχουμε πει σε προηγούμενες αναρτήσεις μου.

Αυτά στον κάμπο της Ελίκας.

Από την άλλη μεριά, στον διπλανό κάμπο των Βάτικων (Νεάπολης Λακωνίας), υπάρχει ένας άλλος πύργος. Είναι ο πύργος των Βάτικων ή της Αγίας Παρασκευής. Τι γνωρίζουμε γι αυτόν;

Ανατρέχουμε στον γνωστό ιστότοπο https://www.kastra.eu/ και διαβάζουμε:

«Το κάστρο της Αγίας Παρασκευής, στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μεσοχωριού, είναι κτισμένο στην κορυφή βραχώδους υψώματος στον Κάμπο Βοιών, «στα μέρη των Βατίκων», όπως αναφέρει το χρονικό του Μορέως. Βρίσκεται κοντά στα χωριά Μεσοχώρι και Φαρακλό, ενώ απέχει από την Νεάπολη 1850μ. Το σημείο ελέγχει στρατηγικά το Λακωνικό κόλπο και την ευρύτερη χερσαία περιοχή.

Η κατασκευή του κάστρου σύμφωνα με την κεραμική και τα κατασκευαστικά-μορφολογικά του στοιχεία μπορεί να τοποθετηθεί στον 7ο – 9ο αιώνα… Πρόκειται για μικρό οχυρό, στις γωνίες του οποίου αναπτύσσονται ορθογώνιοι διώροφοι πύργοι. Στο εσωτερικό τους οι πλευρικοί τοίχοι διαρθρώνονται σε τυφλά αψιδώματα που στηρίζονταν σε τετράγωνους πεσσούς. Ιδιαίτερα μορφολογικά γνωρίσματα αποτελούν οι ημικυκλικής διατομής πολεμίστρες, που μαρτυρούν τον αμυντικό χαρακτήρα του συγκροτήματος».

Η υπόθεση που κάνω είναι ότι οι δυο διπλανοί κάμποι, της Ελίκας και των Βάτικων, αποκλείεται να μην επικοινωνούσαν με βίγλες για ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών, εκείνα τα ταραγμένα χρόνια, που κυριαρχούσαν οι Ενετοί στην Πελοπόννησο κι αλώνιζαν στις νότιες ακτές της οι κουρσάροι. 

Όμως, ανάμεσα στον κάμπο της Ελίκας και στον κάμπο των Βάτικων μεσολαβεί ορεινός όγκος που εμποδίζει κάθε οπτική επαφή μεταξύ των πύργων της μιας και της άλλης πλευράς! Για ν’ αποκτήσουν δυνατότητα επικοινωνίας, χρειάζεται ένας ενδιάμεσος πύργος, μια βίγλα, χτισμένη ψηλά, σε μια κορφή του ορεινού όγκου που χωρίζει τους δυο κάμπους, που θα παίρνει και θα αναμεταδίνει μηνύματα από και προς κάθε κάμπο.

Κάτι λείπει λοιπόν…

Αλλά μήπως… δεν λείπει;

Η συνέχεια στο επόμενο!