Νουράτα, Χόπα, Δίστομο

 

Στο Ουζμπεκιστάν, 314 χιλιόμετρα ΝΔ της Τασκένδης, στα όρια ανάμεσα σε μια γεωργική έκταση και στην άγρια στέππα (έρημος Kyzylkoum), υπάρχει μια μικρή πόλη, καμιά τριανταριά χιλιάδες κάτοικοι. Νουράτα τη λένε. Είναι χτισμένη στα πόδια ενός λόφου.

Στο λόφο αυτό έφτασε ο Αλέξανδρος ο Μέγας το 327 π.Χ. και ίδρυσε στρατιωτικό φρούριο με τείχη και πύργους. Ακόμα υπάρχουν ίχνη τους. Ακόμα είναι σε χρήση το σύστημα ύδρευσης που κατασκευάστηκε από το στρατό του Αλέξανδρου για τις ανάγκες του φρουρίου, που ιδρύθηκε για τη στρατηγική σημασία της περιοχής.

Στη Νουράτα έφτασα κι εγώ το 2007. Λίγα τα απομεινάρια του ιστορικού παρελθόντος πάνω στον οχυρό λόφο. Έπρεπε όμως να περάσουν 10 ολόκληρα χρόνια για να μάθω από το στόμα πολυταξιδεμένης καλής μου φίλης, της Κικής Εξαρχοπούλου, πράγματα σημαδιακά.

Η Κική βρέθηκε κι αυτή στη Νουράτα μια 10η Ιουνίου, για να παραστεί μάρτυρας σε μια σκηνή που συγκλόνισε την ίδια και την παρέα της. Γυναίκες της περιοχής, ζαλωμένες με τα παιδιά τους και κρατώντας άνθη, ανέβαιναν στο λόφο, σε ό,τι είχε απομείνει από το αρχαίο φρούριο, για να τιμήσουν το μεγάλο στρατηλάτη, που είχε πεθάνει ακριβώς μια τέτοια μέρα πριν σχεδόν 24 αιώνες, 10 Ιουνίου του 323 π.Χ., στη Βαβυλώνα. Προσκύνημα με άνθη στη μνήμη ενός ξενόφερτου, 24 αιώνες μετά...

 

Γιατί άραγε;
 

«Ζεί o βασιλιάς Αλέξανδρος;» ρωτούσα στις 10/10/2015 στο blog μου με αφορμή  ένα ταξίδι μου στον Πόντο, στη νότιο-ανατολική ακτή της Μαύρης Θάλασσας. 

(http://costaspappis.blogspot.com/2015/10/blog-post.html).

 

Πιο συγκεκριμένα, βρέθηκα στη Χόπα, μια ασήμαντη τούρκικη κωμόπολη στο ανατολικό άκρο της ακτογραμμής του Πόντου, λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα Τουρκίας – Γεωργίας και το μεγάλο λιμάνι της Γεωργίας Μπατούμ, εκεί που τελείωνε ο Ελληνικός Πόντος (μια ακόμα χαμένη Ελληνική πατρίδα). Εκεί αντίκρυσα, στο μοναδικό κάδρο ενός μαγαζιού της Χόπα, μια μαρτυρία που θα μου μείνει αλησμόνητη: ο Μέγας Αλέξανδρος (κι όχι ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής ή ο Μωάμεθ ο Πορθητής σε αυτό το τούρκικο μαγαζί), να παριστάνεται πάνω σε άρμα με ηνίοχο φτερωτή (τη Νίκη ίσως ή τη Δόξα). Ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ισκεντέρ, όπως τον είπε ο μαγαζάτορας κι όπως τον ξέρει και τον ονομάζει όλη η Ανατολή.

 

Τι να συμβόλιζε αυτό το κάδρο μέσα στο τούρκικο μαγαζί; Τι να σήμαινε για τον μαγαζάτορα η παρουσία στο μαγαζί του ενός θρύλου από τα πανάρχαια χρόνια, τα ένδοξα εκείνα ελληνικά χρόνια, του Μέγα Αλέξανδρου; Αν ο μαγαζάτορας ήταν Έλληνας, ένας από τους ελάχιστους που έχουν απομείνει στον Πόντο, το κάδρο θα διαλαλεί την πικρή περηφάνια του για την καταγωγή του. Αν όχι, ουδεμία έκπληξη! Είναι γνωστή η λατρεία που έτρεφαν για το Μέγα Αλέξανδρο οι λαοί των χωρών από όπου αυτός πέρασε, λατρεία που έχει φτάσει ως τις μέρες μας.

*****

10 Ιουνίου 1944, πάνε 73 χρόνια, στο Δίστομο, αγριανθρώποι της "πολιτισμένης" Ευρώπης έφταναν ως εκεί για να σπείρουν τον όλεθρο πυρπολώντας και δολοφονώντας αθώους. Οι ναζί εξολοθρεύουν ένα ολόκληρο χωριό. Ανάμεσα στους 218 νεκρούς, 45 παιδιά και 20 βρέφη.

Τι έγινε στο Δίστομο; Αντιγράφω από αφήγηση αυτόπτη μάρτυρα:

«Αντίκρισα στη μέση του σπιτιού την αδελφή μου ανάσκελα, γυμνή από τη μέση και κάτω. Το φουστάνι της ήταν γυρισμένο προς τα πάνω και σκέπαζε το σχισμένο και κομματιασμένο στήθος της, το πρόσωπό της ήταν παραμορφωμένο, όλο το σώμα της κατακομματιασμένο.
»Μα το χειρότερο και φρικαλεότερο θέαμα ήταν όταν από τη στάση του σώματός της κατάλαβα ότι οι Γερμανοί είχαν βιάσει το άψυχο κορμί της.
»Δίπλα της βρισκόταν το τεσσάρων μηνών κοριτσάκι της λογχισμένο, με σπασμένο το κεφαλάκι του, και στο στόμα του είχε τη ρώγα του στήθους της μάνας του που είχαν κόψει εκείνοι οι κανίβαλοι.
»Το άλλο κοριτσάκι της, η 6χρονη Ελένη, βρισκόταν στο κατώφλι του σπιτιού μέσα σε μια λίμνη αίματος με βγαλμένα τα σπλάχνα του. Το είχαν ξεκοιλιάσει με μαχαίρι.
»Το αγόρι της, ο 3χρονος Γιάννης, το βρήκα νεκρό στην αυλή με λιωμένο κεφάλι».

(Πηγή: http://www.efsyn.gr/arthro/katheti-zontano-pethane)

                                                                             

*****

Βαβυλώνα, 10 Ιουνίου 323 π.Χ. Ένας «ξενόφερτος» Έλληνας πεθαίνει. Αιώνες αργότερα, οι λαοί τον θυμούνται ακόμα και τον λατρεύουν σαν άγιο και σαν λυτρωτή, προσφέροντας άνθη στη μνήμη του.

Δίστομο, 10 Ιουνίου 1944. Γι αυτή την ντροπή, μόνο οργισμένες μνήμες που ματώνουν και θα ματώνουν στους αιώνες για τους ξενόφερτους μακελάρηδες.

Πολιτισμοί και "πολιτισμοί"...
 

10 Ιουνίου. Ημερομηνία με νοήματα.