Κώστας Παππής

6/09/2020

Της Αγίας Τριάδας – και πώς την απεικονίζουμε;


Της Αγίας Τριάδας σήμερα κι έχω να σας πω μια ιστορία για το πώς, πέρα από την γνωστή απεικόνιση κατά το ορθόδοξο Χριστιανικό Δόγμα του γέροντα Πατέρα-Θεού, του ώριμου άντρα Υιού-Χριστού και του περιστεριού-ΑγίουΠνεύματος, μπορούν κάποιοι να φαντάζονται την εικόνα της (εσείς, αλήθεια, πώς την φαντάζεστε;).   


Είχαμε, λοιπόν, βρεθεί μ’ ένα γκρουπ ο Νίκος κι εγώ, πριν μερικά χρόνια, σε κάποια μικρή, σήμερα ασήμαντη, φτωχή και απομονωμένη κωμόπολη, στα υψίπεδα της Βόρειας Αιθιοπίας. Η κωμόπολη λέγεται Aksum, και υπήρξε κάποτε, πριν πολλούς αιώνες, το κέντρο ενός από τα μεγάλα βασίλεια του κόσμου, που κυβέρνησε τμήματα της σύγχρονης Αιθιοπίας, της Ερυθραίας, κι έφτασε κάποτε να κυβερνάει και την Υεμένη.

Στην ακμή του έφτασε το βασίλειο τον τρίτο αιώνα μ.Χ., τότε που η δόξα του ήταν εφάμιλλη με τις αυτοκρατορίες της Περσίας, της Κίνας και της Ρώμης. Τον τέταρτο αιώνα, ο βασιλιάς του Aksum, Ezana, ασπάστηκε τον χριστιανισμό και μετέτρεψε το βασίλειό του σε ένα από τα πρώτα χριστιανικά κράτη του κόσμου. Ήταν κατά την διάρκεια της βασιλείας του Εζάνα, λέει ο θρύλος, που  μεταφέρθηκε στο Aksum και φυλάσσεται μέχρι και σήμερα εκεί η μυθική Κιβωτός της Διαθήκης με τις πέτρινες πλάκες, όπου αναγράφονται οι Δέκα Εντολές που έδωσε ο Θεός στον Μωυσή.  

Όμως η ιστορία του Aksum πάει πολύ πιο πίσω. Οι Αξουμίτες ισχυρίζονται πως εδώ βασίλεψε η βιβλική βασίλισσα του Σαβά, την εποχή που τους Εβραίους κυβερνούσε ο Βασιλιάς Σολομών, τον δέκατο αιώνα π.Χ. Μαζί του μάλιστα έσμιξε η βασίλισσα κι από το σμίξιμο γεννήθηκε ο γιος τους Μενελίκ που βασίλεψε στην χώρα.
*     
Αλλά άλλο ξεκίνησα να σας λέω.
*     
Βρεθήκαμε λοιπόν στο Aksum, όπου αντικρίσαμε την πιο παράξενη απεικόνιση της Αγια-Τριάδας που μπορείτε να φανταστείτε. Το τι άλλο είδαμε θα σας το πω σε μια επόμενη ανάρτηση.
*     
Υπάρχει στην μικρή κωμόπολη μια ογκώδης, ασουλούπωτη για τα δικά μου γούστα, εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγία της Σιών. Δίπλα της υπάρχει ένα μικρό, κομψό παρεκκλήσι, όπου μέσα (λένε) φυλάσσεται υπό αυστηρούς όρους φύλαξης η Κιβωτός της Διαθήκης. Κανείς δεν επιτρέπεται να δει την Κιβωτό, εκτός από έναν, μοναδικό, παπά, ταμένο στην φύλαξή της.
*     
Απογοητευμένοι μπήκαμε στην διπλανή μεγάλη κοπτική εκκλησία της Παναγίας. Θα πρέπει να ήταν μέρες του Πάσχα, αν θυμάμαι καλά. Και καθώς το βλέμμα μας σάρωνε την αγιογράφηση της εκκλησίας, ξάφνου πέφτει στην εικόνα τριών γενειοφόρων επιβλητικών ανδρών, ολόιδιων, καθήμενων εν δόξη επί νεφών που κρατούν την σφαίρα του σύμπαντος εν τη παλάμη. Εμένα η εικόνα δεν μου θύμισε τίποτα από την γνωστή μου αγιογραφία. Τι πιο φυσικό, λοιπόν, από το να ρωτήσω κάποιον μέσα στην εκκλησία. Αν θυμάμαι καλά, πρέπει να ήταν παπάς. Μάλλον ήταν παπάς, μπορεί μάλιστα και να μιλούσε ελληνικά, σαν να μιλούσε ελληνικά, πού να θυμάμαι τώρα, πάνε τόσα χρόνια από τότε.

Κι αμέσως ήρθε η απάντηση:

-       Απεικονίζεται η Αγία Τριάδα!

Έτσι την φαντάστηκε ο ντόπιος αγιογράφος! Ή ίσως έτσι την απεικονίζει γενικότερα η κοπτική Εκκλησία!

Πώς κάνουν απτό, κατανοητό στον καθένα πιστό, το μυστήριο της τριαδικής θεότητας; Μα απλά, όπως έκανε ο Αλέξανδρος για να λύσει τον γόρδιο δεσμό. Με μια απλή, απλούστατη κίνηση – ή εικόνα. Τρεις δεν λέει το μυστήριο; Νάτοι! Και μάλιστα, με ισότητα, με ομοιότητα, κανείς να μην υπερέχει! Προς τι να μπλέκουμε με συμβολισμούς και περιστέρια και άλλα ιπτάμενα φαινόμενα!  

Θα συνεχίσουμε – και με πολλές φωτογραφίες!