Η μουσμουλιά του Ελισσώνα

Γι’ αυτό το δέντρο, που βρίσκεται παντού, σε αυλές, σε περιβόλια, στα χτήματα, στις ποταμιές μονάχο κι αδέσποτο, το τραγούδι γι’ αυτό το δέντρο, με τους γλυκούς μα τόσο περιφρονημένους καρπούς, ποιος θα το πει;

Το βλέπω ν’ ανθίζει ατρόμητο μέσα στον χειμώνα, σε ταξιανθίες με μικρά λουλούδια που ασπρίζουν με φόντο το βαθυπράσινο φύλλωμα του δέντρου, και σκορπίζουν ευωδιές. Κι ύστερα, καθώς έρχεται η άνοιξη, να δένουν τ’ άνθη του, για να γίνουν μικροί πράσινοι, λαμπεροί καρποί. Κι ύστερα, καθώς πλησιάζει ο Μάης, να παίρνουν το οριστικό τους χρώμα και μέγεθος, πιο μικροί από το βερίκοκο, σε χρώμα φωτεινό πορτοκαλί. Να λάμπουν και να προσκαλούν: ελάτε, γευτείτε με!

Και να μένουν αζήτητοι και περιφρονημένοι οι μικροί καρποί, για να τους βρουν οι πρώτες ζέστες του καλοκαιριού πάνω στο δέντρο, γερασμένους, μαραγκιασμένους, να μαυρίζουν, ώσπου να παραδοθούν στην οριστική φθορά.

Μόνο τα πουλιά τους τιμούν, τα πουλιά και κάποια μικρά παιδιά. Αλλά και κάποιοι μεγαλύτεροι, που δεν ξέχασαν, και τους έμειναν πιστοί, όσα χρόνια κι αν πέρασαν. Οι άλλοι μεγάλοι, αυτοί έχουν περάσει ανεπιστρεπτί σε καθώς πρέπει φρούτα, κι άμα λάχει και το σηκώνει η τσέπη τους, σε φρούτα ανώτερης, ακόμα πιο καθωσπρέπει τάξης, με ονόματα εξωτικά: μάνγκο, παπάγια…  

Είναι η μουσμουλιά!

Έχω κι εγώ μια μουσμουλιά. Για την ακρίβεια δυο!

Μια στο μπαλκόνι μου, που φύτρωσε μόνη της πριν από χρόνια θαρρώ. Δίνω μάχη να προλάβω να γευτώ λίγους καρπούς της πριν τους περιλάβουν τα σπουργίτια κι οι δεκοχτούρες.

Η άλλη όμως!

Την ανακάλυψα μια μέρα του Μαγιού, πάνε τώρα κάμποσα χρόνια, σ’ ένα χτήμα μ’ ελιές, μέσα στην κοιλάδα του Ελισσώνα. Στο πουθενά, εκεί που περιπλανιόμουν, μονάχος αλλά όχι μόνος, όπως σχεδόν πάντα, τα έχουμε ξαναπεί αυτά, λίγα μέτρα από την κοίτη του ποταμιού, ψηλά, πιο ψηλά από το μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου, το μετόχι της Παναγίας της Λέχοβας, αλλά όχι τόσο ψηλά όσο οι ανηφόρες του Σουλίου.

Και την έκανα δική μου! Κανείς δεν την καταδεχόταν. Μόνο εγώ την αγάπησα. Με αγάπησε κι αυτή 

και μου παραδόθηκε.

Από τότε, κάθε Μάη, σμίγουμε στον τόπο της. Όταν με νοιώθει να πλησιάζω, το δείχνει. Στα καλά καθούμενα ριγεί, σείονται ελαφρά τα φύλλα της. Ή έτσι μου φαίνεται; Και μου αποκαλύπτουν, εκτός από τους φανερούς, και τους κρυμμένους καρπούς που φωλιάζουν κάτω απ’ αυτά. Γεύομαι τους καρπούς, παίρνω και για το σπίτι, πάω και στης Λίζας. Όταν σωθούν, ξαναπάω. Μου δείχνει με τον τρόπο της την ευγνωμοσύνη της που δεν την ξεχνάω, που πάω και την ξαλαφρώνω κάθε Μάη, που ξέρει πως θα πηγαίνω όσο ακόμα θα με βαστούν τα πόδια μου.

Δίπλα της φυτρώνει ακόμα μια, αδερφή της. Δεν ξέρω γιατί, αυτή τους χαλάει τους καρπούς της, γεμίζουν από νωρίς μαυράδια. Όχι όλοι, αλλά οι πιο πολλοί. Και τους κάνει ξινούς. Κάποιος ίσως την μάτιασε. Ή δεν βρήκε κάποιον να την αγαπήσει, όπως εγώ την δικιά μου.

Αν ψάξετε θα την βρείτε την μουσμουλιά μου. Εκεί κοντά, στην όχθη του Ελισσώνα, φυτρώνουν δυο μεγάλα πλατάνια και μια ψηλή καρυδιά. Κι αν οι καρποί της μουσμουλιάς μου σας πέσουν φτωχοί, δεν πειράζει. Σας έχω άλλα, για ν’ αποζημιωθείτε. Περπατείστε στον αγροτικό δρόμο που ανεβαίνει και κάποια στιγμή αρχίζει ν’ ανηφορίζει προς το Σούλι, περάστε στην άλλη όχθη, δείτε το νερό να τρέχει κελαρυστό στην κοίτη του ποταμιού, δείτε τριγύρω τους πελώριους βράχους που κατρακύλησαν ως εκεί, μυρίστε, θαυμάστε. Θα βρείτε και μυρτιές! 

Όταν έπαιρνα τους δρόμους για τέτοια μέρη, η μάνα μου μού έδινε παραγγελία, αν βρω μυρτιά να της κόψω μερικά κλωνάρια. Της άρεσαν οι μυρτιές. «Σμυρτιές» τις έλεγε, τώρα που θυμάμαι. Προχτές, που ξαναπήγα στην μουσμουλιά μου, έκοψα λίγα κλωνάρια. Τα πήγα και της τ’ άφησα εκεί που, εδώ και χρόνια, κοιμάται τον ανεξύπνητο ύπνο.   

  

Κορονοϊός: Τι (και πώς τα) κατάφερε η Νέα Ζηλανδία

Στις 30 Απριλίου, στο περιοδικό National Geographic, δημοσιεύτηκε ένα άρθρο με στοιχεία ενδιαφέροντα για την Ελληνική περίπτωση απέναντι στην πανδημία. Θα καταλάβετε γιατί. Μετέφρασα μερικά σημαντικά σημεία και το παραθέτω.

Το άρθρο έχει ως τίτλο «Η Νέα Ζηλανδία έχει “εξαλείψει αποτελεσματικά” τον κορονοϊό. Αυτά έκαναν σωστά» και υπότιτλο «Το νησιωτικό έθνος επέλεξε αυστηρό περιορισμό (lockdown) και λιτότητα. Τι έπεται;». Συγγραφέας του είναι ο Aaron Gulley.

Αυτό που κάνει αυτό το άρθρο ενδιαφέρον δεν είναι τόσο οι αρκετές ομοιότητες που προκύπτουν μέχρι τώρα μεταξύ Ελλάδας και Νέας Ζηλανδίας, αλλά κυρίως το πώς προδιαγράφεται το μέλλον.


******

Ένα σχέδιο που πέτυχε

Εάν υπάρχει ένα λαμπρό παράδειγμα στην παγκόσμια απάντηση στην πανδημία, είναι σίγουρα η Νέα Ζηλανδία. Ενώ οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ταλαντεύονταν για το πώς να ανταποκριθούν και τα επακόλουθα κρούσματα του ιού αυξάνονταν, η Νέα Ζηλανδία πρόβαλε ένα ασυμβίβαστο, επιστημονικό παράδειγμα. Αν και η χώρα δεν απαγόρευσε τα ταξίδια από την Κίνα μέχρι τις 3 Φεβρουαρίου (μια ημέρα μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες) και η τροχιά των νέων κρουσμάτων φαινόταν εκτός ελέγχου στα μέσα Μαρτίου, τα μέτρα περιορισμού φαίνεται ότι ανάγκασαν το COVID-19 να γονατίσει.

Η χώρα ξεκίνησε υποχρεωτική καραντίνα για όλους τους επισκέπτες της στις 15 Μαρτίου - μια από τις αυστηρότερες πολιτικές στον κόσμο εκείνη την εποχή, παρόλο που υπήρχαν μόνο έξι κρούσματα σε εθνικό επίπεδο. Μόλις 10 ημέρες αργότερα, εγκαινίασε πλήρη αποκλεισμό σε εθνικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου ενός μορατόριουμ (απαγόρευσης) για τα εγχώρια ταξίδια. Οι περιορισμοί επιπέδου 4 σήμαιναν ότι τα μανάβικα, τα φαρμακεία, τα νοσοκομεία και τα πρατήρια βενζίνης ήταν τα μόνα που επιτρέπονταν να λειτουργούν. Τα ταξίδια με οχήματα ήταν περιορισμένα και οι κοινωνικές επαφές περιορίστηκαν στα νοικοκυριά.

«Πρέπει να παλέψουμε σκληρά και νωρίς», δήλωσε η πρωθυπουργός Jacinda Ardern σε δήλωση προς το έθνος στις 14 Μαρτίου.

Η ξαφνική λιτότητα θα μπορούσε να ήταν αιτία πανικού. Αλλά κάθε μέρα, η 39χρονη πρωθυπουργός, η «Τζαζ», όπως την λέει ο κόσμος, έκανε σαφείς, συνοπτικές δηλώσεις για την κατάσταση στο έθνος, υποστηριζόμενες από μια ομάδα επιστημόνων και επαγγελματιών υγείας. Λίγες μέρες μετά τον αποκλεισμό, ανακοίνωσε ότι, αντί να επιβραδύνει τη μετάδοση του ιού, η Νέα Ζηλανδία είχε ξεκινήσει μια πορεία εξάλειψης του COVID-19 από τις ακτές της, βάζοντας φραγμό στην άφιξη νέων κρουσμάτων και εξαλείφοντας τα υπάρχοντα με τους περιορισμούς. «Έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε κάτι που καμία άλλη χώρα δεν έχει επιτύχει: εξάλειψη του ιού», δήλωσε η Ardern σε μία από τις καθημερινές της ενημερώσεις.

Από τη σκοπιά ενός τρίτου, το ενδιαφέρον για τη Νέα Ζηλανδία είναι ότι η χώρα απλώς συμμορφώθηκε. Την πρώτη ημέρα του αποκλεισμού, οι δρόμοι και οι αυτοκινητόδρομοι ήταν άδειοι, τα μαγαζιά έκλεισαν και όλοι έμειναν σπίτι…

Το σχέδιο φαίνεται να έχει λειτουργήσει. Το ημερήσιο ποσοστό μόλυνσης στο νησιωτικό έθνος 4,9 εκατομμυρίων μειώθηκε σταθερά από το μέγιστο των 146 κρουσμάτων στα τέλη Μαρτίου σε λίγα κρούσματα την ημέρα μέχρι τα μέσα Απριλίου. Συνολικά, η Νέα Ζηλανδία ανέφερε συνολικά 1.476 κρούσματα και 19 θανάτους [πολύ λιγότερους από την Ελλάδα]. Στις 26 Απριλίου, η χώρα γνώρισε μια κρίσιμη στιγμή, όταν δεν αναφέρθηκαν νέα κρούσματα COVID-19 και καμία κοινοτική μετάδοση για πρώτη φορά σε διάστημα έξι εβδομάδων, αν και επτά νέα κρούσματα σημειώθηκαν μέχρι τις 30 Απριλίου.

Ωστόσο, ο χαμηλός αριθμός νέων κρουσμάτων επέτρεψε στην κυβέρνηση να μειώσει τους περιορισμούς για την τήρηση των αποστάσεων στο Επίπεδο 3. Στις 28 Απριλίου, η πρωθυπουργός δήλωσε ότι ο ιός εξαλείφθηκε, διευκρινίζοντας αργότερα ότι «εξάλειψη δεν σημαίνει μηδενικά κρούσματα ... θα πρέπει να συνεχίσουμε να βάζουμε φρένο στον COVID έως ότου υπάρξει εμβόλιο".

Η ζωή μετά τον κορανοϊό;

Παρόλο που η Νέα Ζηλανδία αισθάνεται σίγουρη για την απαλλαγή της από το COVID-19, η επιτυχία δεν είναι εγγυημένη. Χώρες όπως η Σιγκαπούρη, που φαινόταν να έχουν τον ιό υπό έλεγχο, από τότε αγωνίζονται ενάντια σε ένα δεύτερο κύμα λοιμώξεων. Και η Κίνα, η οποία φάνηκε να έχει σταματήσει εντελώς την εξάπλωση, τώρα αντιμετωπίζει αναζωπυρώσεις.

Ακόμα κι αν η Νέα Ζηλανδία καταφέρει να σβήσει το COVID-19, ο δρόμος μπροστά δεν θα είναι εύκολος. Η χώρα, απαλλαγμένη από τον ιό, θα πρέπει να διατηρήσει το μέτρο της ολικής διακοπής των αφίξεων μέχρι να αναπτυχθεί και να διαδοθεί ευρέως ένα εμβόλιο - ή να διακινδυνεύσει την απειλή επανεμφάνισης του ιού. Αυτή είναι μια δύσκολη προοπτική για μια χώρα όπου ο τουρισμός - ο μεγαλύτερος εξαγωγικός κλάδος της Νέας Ζηλανδίας όσον αφορά τα κέρδη σε συνάλλαγμα - αντιπροσωπεύει το 10% του ΑΕΠ και σχεδόν το 15% του εργατικού δυναμικού. Διακυβεύονται εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και οι προβλέψεις δείχνουν ότι η οικονομία των Νεοζηλανδών δεν θα ανακάμψει μέχρι τουλάχιστον το 2024…