Ένα κυπαρίσσι

Αναδύθηκε από το βυθό της μνήμης όπου ήταν φουνταρισμένη από τον καιρό ενός παλιού μου ταξιδιού στη Περσία,  το πρώτο μου στη μαγική αυτή χώρα (πότε θα γράψω γι αυτήν;). 

Μια εικόνα, χαμένη ανάμεσα σε τόσες άλλες  από τα ταξίδια μου μιας ζωής στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Ένα κυπαρίσσι! Δείτε το στην όμορφη φωτογραφία(*):

Το είχα αντικρίσει κάπου στα περίχωρα της ιστορικής πόλης Yazd. Πελώριο δέντρο, ιερό των πιστών του Ζωροάστρη. Ο μύθος θέλει να το έχει φυτέψει ο ίδιος ο ιδρυτής της θρησκείας του Ζωροαστρισμού.

Αναζήτησα κάποια πράγματα γι αυτό. Το Κυπαρίσσι του Abarkuh ή Zoroastrian Sarv, όπως λέγεται, του είδους Cupressus sempervirens, εκτιμάται ότι  είναι ηλικίας μεταξύ 4000 και 5000 ετών και πιθανολογείται ότι είναι το δεύτερο μακροβιότερο δέντρο στην Ασία. Περιλαμβάνεται στον κατάλογο των πλέον μακρόβιων δέντρων του πλανήτη. Πάντως είναι δύσκολο να εξακριβωθεί με ακρίβεια η ηλικία του. Η επιβίωσή του αποδίδεται στις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή αυτή της μικρής πόλης Abarkuh στην επαρχία Yazd του Ιράν. Έχει ύψος 25 μέτρα και περίμετρο 11,5 μέτρα στο ύψος του κορμού του και 15 μέτρα ψηλότερα, γύρω από τους κλάδους του.

Με την ευκαιρία, αναρωτήθηκα ποιο να είναι το μακροβιότερο δέντρο στην Ελλάδα. Και βρήκα πως είναι η ελιά των Πάνω Βουβών, στο Κολυμπάρι της Κρήτης, ηλικίας 2000 έως 5000 ετών. Ο κορμός σε ύψος 0.9μ από το έδαφος έχει διάμετρο 3.70μ και περίμετρο 8.10μ, ενώ στη βάση έχει διάμετρο 4.53μ και περίμετρο 12.55μ. Θαυμάστε την!

Για τα κυπαρίσσια έγραφα το περασμένο καλοκαίρι στο «Η δική μου Μεταμόρφωση: η Ευαγγελίστρια και τα κυπαρίσσια της, ο ίσκιος τους και ο Σεφέρης, η Άρτεμις...:

(https://costaspappis.blogspot.com/2018/08/blog-post_17.html):

«…Μέσα στην εκκλησία, κάποια λίγα κομμάτια από τον αρχαίο ναό εδώ κι εκεί στο δάπεδο. Φωτογραφίζω και βγαίνω. Διακρίνω αρχαίο υλικό στους τοίχους. Ολόγυρα πεύκα κι ελαιόδενδρα, αλλά κυρίως κυπαρίσσια. Λίγα παγκάκια κάτω απ’ τα κυπαρίσσια. Παλιά κυπαρίσσια, ψηλά, βαθυπράσινα, όλο υγεία, μερικά στη γραμμή. Κάθομαι σ’ ένα παγκάκι και χαζεύω τους κορμούς τους. Είναι τόσο όμορφοι, να τους βλέπεις σα χορό στην ορχήστρα αρχαίου θεάτρου.

Ήταν, λέει,  ο Κυπάρισσος ένας όμορφος νέος από την Κέα. Γιος του Τήλεφου, του ήρωα της Τεγέας, εγγονός του Ηρακλή και της Αυγής, αγαπημένος του Απόλλωνα και του Ζέφυρου. Για σύντροφό του ο Απόλλωνας του είχε χαρίσει ένα εξημερωμένο ελάφι. Μια μέρα, όπως κοιμόταν το ελάφι σ’ έναν ίσκιο, ο Κυπάρισσος νομίζοντας πως είναι θήραμα κι όχι το αγαπημένο του ελάφι, το σκοτώνει. Απελπισμένος ο νέος θέλει να δώσει τέλος στη ζωή του. Ζητάει μόνο από τους Θεούς τη χάρη να κυλούν τα δάκρυά του αιώνια για να θρηνούν το σκοτωμένο ελάφι. Ο Απόλλωνας προσπαθεί να τον μεταπείσει. Μάταια. Τέλος ο Θεός τον λυπάται και τον μεταμορφώνει σε κυπαρίσσι. Τώρα αιώνια θα κυλούν σαν σταγόνες από τα κυπαρίσσια τα δάκρυα του Κυπάρισσου...».

Βέβαια, η κλίμακα των δικών μας κυπαρισσιών δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη του Κυπαρισσιού του Abarkuh. Εδώ είναι στα μέτρα του ανθρώπου, ακόμα κι αν αυτός τυχαίνει να είναι ο αγαπημένος ενός από τους πολλούς μας Θεούς, του πιο όμορφου, του Απόλλωνα. Εκεί φτάνει τα θεώρατα μεγέθη ενός Προφήτη. του πρώτου που ίδρυσε μια θρησκεία του ενός και μόνου Θεού.

Διαφορές…  

____________________

(*) By TruthBeethoven - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19259983

Για να σου φέρνει το θέρος μέσα στο χειμώνα...

Και καθώς ανοίξαμε πανιά για το χειμώνα, ας θυμηθούμε:

Ίος

…Τότε είπε και γεννήθηκεν η θάλασσα
Και είδα και θαύμασα
Και στη μέση της έσπειρε κόσμους μικρούς κατ' εικόνα και ομοίωσή μου:

Μήλος

Ίπποι πέτρινοι με τη χαίτη ορθή
και γαλήνιοι αμφορείς
και λοξές δελφινιών ράχες
η Ίος η Σίκινος η Σέριφος η Μήλος

Σίκινος

«Κάθε λέξη κι από 'να χελιδόνι
για να σου φέρνει την άνοιξη μέσα στο θέρος» είπε…

(ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ, TΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ, Η Γένεσις)

Σέριφος

***

Από το προσωπικό μου άλμπουμ:

Κάθε λέξη μια-δυο φωτογραφίες
για να σου φέρνουν το θέρος μέσα στο χειμώνα:
η Ίος η Σίκινος η Σέριφος η Μήλος!

Μήλος

Σέριφος

Στη Λέσβο τη θαλασσοφίλητη: το Iερό των Μέσων

Ακόμα ένας σταθμός στη Λέσβο τη θαλασσοφίλητη: το Iερό των Μέσων (Μέσσου).

 

Φτάσαμε εδώ επιστρέφοντας από την Ερεσό προς τη Μυτιλήνη από όπου θα αναχωρούσαμε για τον Πειραιά την ίδια μέρα. Τελευταίος σταθμός μας στη Λέσβο λοιπόν. 

Συναντήσαμε ένα πανέμορφο, γαλήνιο τόπο να ξεπροβάλλει ανάμεσα σε λόφους καλυμμένους από πεύκα και λιόδεντρα, στις υπώρειες του Λεπέτυμνου και του όρους των Πυρραίων. Μας περίμεναν εκεί τα ερείπια ενός μεγάλου και σημαντικού για τη Λέσβο ιερού, το Ιερού των Μέσων.

Το όνομα του ιερού προέρχεται από την αιολική λέξη «Μέσσον», που δηλώνει το μέσο του νησιού.  Το Ιερό βρίσκεται πράγματι στο κέντρο της Λέσβου, κοντά στον οικισμό «Μέσα», 9 χλμ. από την πεδινή κωμόπολη της Αγίας Παρασκευής (λημέρι του φίλου Πλάτωνα!), στα βόρεια του κόλπου της Καλλονής, 35 χλμ. από την Μυτιλήνη, 5 χλμ. από την αρχαία Πύρρα και 7,5 χλμ. από την αρχαία Αρίσβη. Όλες αρχαίες πόλεις, που μαζί με τη Μήθυμνα, και την Ερεσό, ιδρύθηκαν από τους Αιολείς και ήσαν οι σημαντικότερες της Λέσβου.

Το ιερό ήδη από τον 6ο αιώνα π.χ. ήταν κέντρο παλλεσβιακής θρησκευτικής λατρείας, όπου κατέφθαναν προσκυνητές από όλα τα μέρη της Λέσβου αλλά και από πόλεις της μικρασιατικής ακτής. Ήταν αφιερωμένο, όπως λένε τα ποιήματα του Αλκαίου, στους αθάνατους Μάκαρες, που ταυτίζονται με τη λεσβιακή τριάδα Δία, Ήρα και Διόνυσο - αν και έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ήταν αφιερωμένο στην Αφροδίτη.

Στο ιερό είχε την έδρα του και το «Κοινό των Λεσβιακών πόλεων» του 4ου π. Χ. αιώνα, που ήταν κέντρο παλλεσβιακής λατρείας αλλά και εξουσίας. 

Στο Ιερό γίνονταν κάθε χρόνο εορτές κοινές των Λεσβίων, στις οποίες λατρευόταν η τριάδα των θεών. Λατρευόταν και η «Αιολήια θεός πάντων γενέθλα», προστάτρια των αιολικών γενών, που προς τιμήν της γίνονταν καλλιστεία, όπου συμμετείχαν «Λεσβίδες ελκεσίπεπλοι». Η λατρεία είχε παλλεσβιακό χαρακτήρα ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια, σύμφωνα και με μαρτυρίες του Αλκαίου και της Σαπφώς.

Στον πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται ο ιωνικός ψευδοδίπτερος ναός του 4ου αιώνα π.Χ., διαστάσεων 45 Χ 26 μ., μοναδικό μνημείο αυτού του τύπου στον ελλαδικό χώρο. Ο ναός αντικατέστησε το πρώτο λατρευτικό κτίριο της αρχαϊκής εποχής (6ος αιώνας π.χ.).

Τον 3ο - 4ο αιώνα μ.Χ. ο ναός καταστρέφεται, τα αρχιτεκτονικά μέλη του θρυμματίζονται και ασβεστοποιούνται στους κλιβάνους που κτίζονται σε επαφή και γύρω του, και κάποιοι από τους επτά που χρονολογούνται στην περίοδο αυτή είναι και σήμερα ορατοί.

Στα ερείπια του αρχαίου ναού, στο αρχαίο δάπεδο πάνω, χτίζεται μια παλαιοχριστιανική  βασιλική. Ο ναός ήταν κοιμητηριακός και γύρω του βρέθηκαν ταφές. Στη μεταβυζαντινή εποχή χτίζεται επάνω στο ναό το μονόχωρο εκκλησάκι του Ταξιάρχη Μιχαήλ, επίσης με κοιμητηριακή χρήση. Η κόγχη του Ιερού της παλαιοχριστιανικής βασιλικής, όπως και υπολείμματα του ναού του Ταξιάρχη φαίνονται και σήμερα.

Αποχωρούμε κρατώντας στην καρδιά μας μιαν ακόμα μαγική εικόνα από την πανέμορφη Λέσβο…

Τα «σύρματα»

Με ρώτησαν φίλοι ποια ήσαν τα «σύρματα» που αναφέρει στην επιστολή του ο φίλος Πλάτων Τσουλούφας (δείτε την προηγούμενη ανάρτησή μου blog).

«Σύρματα» ήσαν στρατόπεδα με συρματοπλέγματα, όπου οι Βρετανοί φυλάκιζαν άνδρες μονάδων του Ελληνικού Στρατού Μέσης Ανατολής στη διάρκεια του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου. Οι Βρετανοί έτσι έκαναν εκκαθάριση των Ελληνικών μονάδων από στοιχεία που δεν ήσαν αφοσιωμένα ή ευπειθή στη δική τους πολιτική. Η πολιτική αυτή αφορούσε τη διανομή σφαιρών επιρροής ανάμεσα στη Βρετανία και τη Σοβιετική Ένωση. ΟΙ Βρετανοί επιδίωκαν, ανάμεσα στ΄άλλα, να εξασφαλίσουν την Ελλάδα ως δική τους μερίδα.

Προς αυτή την κατεύθυνση, «της εκκαθάρισης», τους Βρετανούς διευκόλυνε η αντιφασιστική κίνηση που εκδηλώθηκε στις ελληνικές μονάδες τέλη Μαρτίου ως είκοσι Απριλίου 1944, που έγινε γνωστή ως κίνημα της Μέσης Ανατολής. Με αυτή την αφορμή επιδόθηκαν σε συστηματική δίωξη και απομόνωση στα «σύρματα» όλων όσοι ήσαν αντιφασίστες / αντιβασιλόφρονες (ή τους υποπτεύονταν ως τέτοιους). Παράλληλα επιδόθηκαν σε εκκαθάριση μονάδων που προορίζονταν για την βασιλική αποκατάσταση και τη στήριξη της βρετανικής επέμβασης και επιρροής στην Ελλάδα μετά τον πόλεμο.

Αλήθεια, δεν είναι ξεκάθαρο ότι εδώ μπήκαν οι βάσεις για τον Εμφύλιο στην Ελλάδα και ότι η ευθύνη γι αυτό της Βρετανίας ήταν τεράστια, καθοριστική;

Πηγή: Γιάννη Ταμβακλή :Οδοιπορικό στη Μέση Ανατολή 1941-1945 (εκδόσεις «Υπερόριος», 2003)

ΥΓ Μετά τις πανέμορφες φωτογραφίες του που ήδη έχετε δει, μου έστειλε ο Πλάτων και κάποιες άλλες. Μου είναι αδύνατο να μη τις μοιραστώ μαζί σας. Για ένα επιπλέον λόγο: να σπάσει η μαυρίλα που εκπέμπει η μνήμη εκείνων των γεγονότων στα "σύρματα" και όσων επακολούθησαν...