Μόρια παντού;

To 2019 τελειώνει με ειδήσεις από το χώρο της προσφυγιάς που επιβεβαιώνουν, μεταξύ άλλων, έναν διχασμό της Ελληνικής κοινωνίας. Κάποιες ενδεικτικές δημοσιεύσεις τον τελευταίο μόνο μήνα του χρόνου το δείχνουν καθαρά:

Ανοικτή Επιστολή του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων μιλάει για την «αλγεινή εντύπωση που προκαλεί η εικόνα δημάρχου [σε ένα από τα μεγάλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου] να προπηλακίζει, να χυδαιολογεί, ακόμη και να αυτοδικεί απέναντι σε αιτούντες άσυλο σε κεντρική πλατεία του δήμου του». Οι πρόσφυγες διαμαρτύρονταν για τις ασφυκτικές συνθήκες διαβίωσης στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησής τους. Στο κέντρο αυτό, σύμφωνα και με τα επίσημα στοιχεία, αυτή τη στιγμή βρίσκονται περί τους 7.500 ανθρώπους, ενώ η χωρητικότητα της δομής δεν ξεπερνά τους 648!

Βέβαια, η Ανοικτή Επιστολή του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων ισχυρίζεται πως τέτοιες «στάσεις και συμπεριφορές αποτελούν τη μειοψηφία ανά την ελληνική επικράτεια». Πόση αλήθεια περιέχει αυτός ο ισχυρισμός; Γιατί υπάρχει και η αντίθετη εκτίμηση: ότι γεγονότα σαν κι αυτά δείχνουν την κορυφή του παγόβουνου. Καθώς η κοινωνία προσχωρεί με ταχύ βήμα στην αντίδραση και στο συντηρητισμό, μαζί της επιταχύνουν τον αντιπροσφυγικό βηματισμό τους οι θεσμοί και η κυβέρνηση. 

Από το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων έρχεται και η επόμενη είδηση:

«Οδυνηρές ειδήσεις από το Κιλκίς… Σε ξενοδοχείο της περιοχής όπου φιλοξενούνται 350 - 400 πρόσφυγες, δύο νέοι άνδρες αυτοκτόνησαν, ο ένας χθες κι ο άλλος σήμερα».  

Στο μεταξύ, αλλάζει το καθεστώς των κέντρων υποδοχής προσφύγων. Από ανοικτές δομές πάμε σε κλειστές, με νέο καθεστώς επιστροφών («επιτάχυνση διαδικασιών είτε για έγκριση είτε για απόρριψη και επιστροφή» το λένε). Ο ακριβής όρος είναι «Προαναχωρησιακά Κέντρα και Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης». Αυτό πρακτικά σημαίνει ένα είδος φυλακών. Εκεί θα κρατούνται οι πρόσφυγες. Ώσπου να αποφασιστεί  πιθανότατα η επαναπροώθησή τους. Πού; Εκεί από όπου απέδρασαν, με την ψυχή στο στόμα,  έχοντας βιώσει ανείπωτες τραγωδίες χωρίς να φταίνε, αναζητώντας μέσα από δρόμους φωτιάς και σιδήρου έναν κόσμο ειρήνης, δουλειάς, προκοπής γι' αυτούς και τα παιδιά τους.  

Οι παραπάνω ειδήσεις δεν είναι οι μόνες μέσα σε ένα μήνα, το Δεκέμβρη του 2019, από το χώρο της προσφυγιάς στην Ελλάδα. Απηχούν το αντιπροσφυγικό θεσμικό πλαίσιο της κυβέρνησης, που είναι απότοκο του πνεύματος που έχει εκφράσει με δηλώσεις του παλιότερα ο σημερινός αντιπρόεδρός της: «Πρέπει να τους κάνουμε τη ζωή δύσκολη για να καταλάβουν ότι είναι ανεπιθύμητοι στη χώρα και να φύγουν».

Αυτή είναι η μια Ελλάδα. Η επίσημη, που όμως εκφράζει ένα σημαντικό μέρος της Ελληνικής κοινωνίας.

Ας δούμε και την άλλη Ελλάδα: «Σε μια κίνηση αλληλεγγύης και ανθρωπιάς, αντάξια του εκλιπόντος συνθέτη, η οικογένεια του Θάνου Μικρούτσικου ζητεί αντί στεφάνων όσοι επιθυμούν να ενισχύσουν τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα της Μόριας στο λογαριασμό GR 07017 1355 0006 3551 3856 0788 -Τράπεζα Πειραιώς».

Aυτή είναι η άλλη Ελλάδα. Που πιστεύει πως καμιά ζωή δεν είναι λαθραία και πως δεν υπάρχουν ανθρώπινες ζωές που να αξίζουν λιγότερο από κάποιες άλλες. Που καταλαβαίνει τι έχει συμβεί σε αυτό τον κόσμο της βίας, της αρπαγής, της ιδιοτέλειας. Που ξέρει πως ο καθένας μπορεί να είναι το επόμενο θύμα τους. Δεν χρειάζονται πολλά, μια μικρή, ελάχιστη αλλαγή της τύχης. Γι αυτό καταλαβαίνει την αξία της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Και τη δείχνει όποτε και όσο μπορεί.

Έγραφα παλιότερα, με την ευκαιρία μιας επίσκεψής μου στη Λέσβο: 

«Οι οσμές δεν φωτογραφίζονται. Αν φωτογραφίζονταν, θ’ ανέβαζα μια φωτογραφία για να πάρετε μιαν ιδέα για το τι πραγματικά συμβαίνει σήμερα στο στρατόπεδο προσφύγων της Μόριας. Μια φωτογραφία με την οσμή του οχετού που «φιλοξενεί» τις χιλιάδες ψυχές, που αδυσώπητες δυνάμεις έχουν πετάξει εκεί, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Μυτιλήνη. Με την οσμή που σε χτυπάει πολύ πριν φτάσεις στα όρια του στρατοπέδου… Ο τόπος που αναγκάζονται να κατοικήσουν έχει ξεχειλίσει. Κανείς δεν αισθάνεται ασφαλής. Οι άνθρωποι γίνονται αγρίμια. Οι ψυχές αρρωσταίνουν. Σκηνές βίας ξεσπούν. Παρανομία, εγκληματικότητα, βιασμοί. Συμπλοκές ανάμεσα σε «αντίπαλες» εθνικότητες. Οι σκηνές έξω από το στρατόπεδο των προσφύγων, που έχει μια στοιχειώδη υποδομή, είναι πολλαπλάσιες από τις σκηνές του στρατοπέδου. Εκεί, έξω από το στρατόπεδο, δεν υπάρχουν υποδομές. Δεν υπάρχει νερό, ηλεκτρικό, αποχετεύσεις. Σε λίγο καιρό θα πλακώσει χειμώνας. Πώς θα επιβιώσουν;». 
   

Αυτά για τον περασμένο χειμώνα… Τον φετινό;

Τελείωνα εκείνο το κείμενο ως εξής:

«…Σκέφτομαι να στείλω στους ηγέτες της γης μια φωτογραφία από το στρατόπεδο προσφύγων της Μόριας. Πού ξέρεις, μπορεί ο άγγελος ή ο δαίμονάς μου να κάνουν το θαύμα τους και αυτή η φωτογραφία να κάνει την εξαίρεση: να μπορέσει να τους μεταφέρει την οσμή του στρατοπέδου. Αλλά το ξανασκέφτομαι και αλλάζω γνώμη. Αυτών η όσφρηση συγκινείται μόνο με την οσμή της εξουσίας και του χρήματος. Τις άλλες οσμές δεν τις πιάνει. Κι αν τις πιάσει, την αφήνουν παγερά αδιάφορη»(*).

(*)  https://costaspappis.blogspot.com/2018/09/blog-post_21.html

Το Τρίγωνο της Ελίκας VIII Ανακαλύπτοντας μια ξεχασμένη βίγλα!

Σας είχα προϊδεάσει στην προηγούμενη ανάρτησή μου για μιαν έκπληξη.

Σας έλεγα συγκεκριμένα, πως η περιπλάνησή  μου με την συντροφιά του Θοδωρή για να βρούμε τον πύργο της Βασιλοπούλας στην περιοχή της Ελίκας, στη Λακωνία, «μας επιφύλασσε μια σπουδαία έκπληξη». Και σημείωνα πως «μπορεί να είναι το απρόσμενο εύρημα, η καταξίωση των κόπων, που φαντασιώνεται κάθε οδοιπόρος με τα δικά μας μυαλά!». Τέλος, έλεγα πως σας τη φύλαγα για επόμενη ανάρτηση.

Ιδού ήρθε η ώρα της!

Πρόκειται (αν τα στοιχεία και οι σκέψεις μου είναι σωστές) για μια, κατά τη γνώμη μου, σπουδαία ανακάλυψη που έφερε η τύχη (ή το δαιμόνιό μου!) μπροστά μου: η ανακάλυψη μιας ξεχασμένης από όλους βίγλας (φρυκτωρίας)! Δηλαδή του χαμένου κρίκου, που συμπληρώνει την αλυσίδα βιγλών, η οποία συνέδεε τον κάμπο της Ελίκας με τον κάμπο των Βάτικων (Νεάπολης) της Λακωνίας!

 

Θυμάστε που σας έλεγα ότι, για να βρούμε τον πύργο της Βασιλοπούλας, αποφασίσαμε να κατοπτεύσουμε την περιοχή πάνω από την Παντάνασσα, στο Ελικόβουνο, παίρνοντας το δρόμο που περνάει μέσα από το χωριό, ανεβαίνει πάνω από τα χωριά Κρυόβρυση και Παντάνασσα και φτάνει ως την κορφή του Ελικόβουνου. Πάμε. Βρίσκουμε την κορυφογραμμή να στεφανώνεται από ανεμογεννήτριες. Ψάχνουμε στην κορυφογραμμή, τίποτα, μόνο ανεμογεννήτριες. Κοιτάμε στην πλαγιά, τίποτα. Πύργο δεν βλέπουμε. Παίρνουμε απογοητευμένοι το δρόμο της επιστροφής. Και τότε…

Τότε… κάθε εμπόδιο για καλό! Δεν βρίσκουμε σ’ εκείνη την εξόρμηση τον πύργο της Βασιλοπούλας (τον βρήκαμε στην επόμενη), αλλά το δαιμόνιό μου με προστάζει, αντί να επιστρέψουμε στη βάση μας, στο Μαραθιά, στην παραλία της Ελίκας, να πάρουμε, λίγο πιο κάτω από την κορυφογραμμή, προς τα ανατολικά, προς την κατεύθυνση της Νεάπολης, δηλαδή, εκείνο το δρόμο, το χωματόδρομο, εκείνο το καλό δρομάκι, που τελικά μας βγάζει σε λίγα λεπτά σε ένα ύψωμα όπου υπάρχει στο πουθενά μια εκκλησιά! Και τι εκκλησιά!

Να μην σας ζαλίσω άλλο: πρόκειται, όπως ανακαλύπτουμε μετά, για το ναό του Αγίου Κωνσταντίνου (πρόκειται στην πραγματικότητα για δισυπόστατο ναό, αφιερωμένο το μεν στον Άγιο Κωνσταντίνο το δε στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό). Κι όπως διαβάζω την επόμενη σε μιαν ιστοσελίδα, «…βρίσκεται χτισμένος σε μία μικρή κορυφή του ορεινού όγκου που αγκαλιάζει την πεδιάδα των Βατίκων. Πρόκειται για δίκλιτο μεταβυζαντινό ναό που απολαμβάνει την θέα του Βατικιώτικου κάμπου και κόλπου, των Κυθήρων αλλά και του Λακωνικού κόλπου».

Δείτε:

https://www.visitvatika.gr/el/culture/churches-monasteries/agios-konstantinos.html

Πολύ ενδιαφέρων ναός. Δείτε φωτογραφίες. Θα ξαναμιλήσουμε γι’ αυτόν. Αλλά αλλού μας περιμένει το θαύμα! Και συγκεκριμένα, έξω ακριβώς από το ναό!

Πριν προχωρήσω, θα σας θυμίσω πως στα αρχαία χρόνια, αλλά και στα κατοπινά, τα βυζαντινά και τα νεότερα, η μετάδοση πληροφοριών σε μεγάλες αποστάσεις γινόταν (και) μέσω σταθμών φρυκτωριών. Γινόταν, δηλαδή, μέσω πύργων που μετέδιδαν μηνύματα με τη χρήση φωτιάς ή καπνού. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, για παράδειγμα, οργανωμένα δίκτυα τηλεπικοινωνιών κάλυπταν ολόκληρη τη βυζαντινή επικράτεια, κυρίως για αμυντικούς σκοπούς. Τότε, αντί του όρου φρυκτωρία, χρησιμοποιούνταν η λέξη βίγλα (παρατηρητήριο).

Στην περιοχή αυτού που ονόμασα «Τρίγωνο της Ελίκας», οι δυο κορφές του τριγώνου, στην ακτή της Ελίκας, είναι θέσεις όπου στέκονται ακόμα δυο βίγλες: ο Κουλεντιανός πύργος κι ο πύργος του Φονιά. Οι  βίγλες αυτές επόπτευαν τον κόλπο της Ελίκας με σκοπό την έγκαιρη ειδοποίηση σε περίπτωση που θα την έπεφταν στα μέρη αυτά πειρατές για πλιάτσικο. Τα έχουμε πει σε προηγούμενες αναρτήσεις μου.

Αυτά στον κάμπο της Ελίκας.

Από την άλλη μεριά, στον διπλανό κάμπο των Βάτικων (Νεάπολης Λακωνίας), υπάρχει ένας άλλος πύργος. Είναι ο πύργος των Βάτικων ή της Αγίας Παρασκευής. Τι γνωρίζουμε γι αυτόν;

Ανατρέχουμε στον γνωστό ιστότοπο https://www.kastra.eu/ και διαβάζουμε:

«Το κάστρο της Αγίας Παρασκευής, στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μεσοχωριού, είναι κτισμένο στην κορυφή βραχώδους υψώματος στον Κάμπο Βοιών, «στα μέρη των Βατίκων», όπως αναφέρει το χρονικό του Μορέως. Βρίσκεται κοντά στα χωριά Μεσοχώρι και Φαρακλό, ενώ απέχει από την Νεάπολη 1850μ. Το σημείο ελέγχει στρατηγικά το Λακωνικό κόλπο και την ευρύτερη χερσαία περιοχή.

Η κατασκευή του κάστρου σύμφωνα με την κεραμική και τα κατασκευαστικά-μορφολογικά του στοιχεία μπορεί να τοποθετηθεί στον 7ο – 9ο αιώνα… Πρόκειται για μικρό οχυρό, στις γωνίες του οποίου αναπτύσσονται ορθογώνιοι διώροφοι πύργοι. Στο εσωτερικό τους οι πλευρικοί τοίχοι διαρθρώνονται σε τυφλά αψιδώματα που στηρίζονταν σε τετράγωνους πεσσούς. Ιδιαίτερα μορφολογικά γνωρίσματα αποτελούν οι ημικυκλικής διατομής πολεμίστρες, που μαρτυρούν τον αμυντικό χαρακτήρα του συγκροτήματος».

Η υπόθεση που κάνω είναι ότι οι δυο διπλανοί κάμποι, της Ελίκας και των Βάτικων, αποκλείεται να μην επικοινωνούσαν με βίγλες για ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών, εκείνα τα ταραγμένα χρόνια, που κυριαρχούσαν οι Ενετοί στην Πελοπόννησο κι αλώνιζαν στις νότιες ακτές της οι κουρσάροι. 

Όμως, ανάμεσα στον κάμπο της Ελίκας και στον κάμπο των Βάτικων μεσολαβεί ορεινός όγκος που εμποδίζει κάθε οπτική επαφή μεταξύ των πύργων της μιας και της άλλης πλευράς! Για ν’ αποκτήσουν δυνατότητα επικοινωνίας, χρειάζεται ένας ενδιάμεσος πύργος, μια βίγλα, χτισμένη ψηλά, σε μια κορφή του ορεινού όγκου που χωρίζει τους δυο κάμπους, που θα παίρνει και θα αναμεταδίνει μηνύματα από και προς κάθε κάμπο.

Κάτι λείπει λοιπόν…

Αλλά μήπως… δεν λείπει;

Η συνέχεια στο επόμενο!

Τρίγωνο της Ελίκας VΙΙ Ο πύργος της Παντάνασσας (Βασιλοπούλας)

Ξαναπιάνω το νήμα του αφηγήματός μου για το τρίγωνο της Ελίκας. Τελευταία φορά που έγραψα για κείνα τα μέρη ήταν τον περασμένο Αύγουστο. Ήταν για την Παναγία στις Κεφαλιές και για τον Τζων Γουαίην από την Ελίκα.  Διέκοψα βίαια (!) γιατί μεσολάβησαν ταξίδια μου στον Άη Στράτη και στην αρχαία Νουβία (βόρειο Σουδάν) και στη Σικυώνα (ο αρχαίος νεκρός και τα σανδάλια του) και στους Φούρνους της Ικαρίας. Όλα αυτά τα ταξίδια απαιτούσαν να μιλήσω γι’ αυτά, έστω για λίγο, και να επιστρέψω σε αυτά σε πιο εύθετο χρόνο, πράγμα που έκανα και θα κάνω.

Πίσω στην Ελίκα της Λακωνίας, λοιπόν. Αγαπημένος τόπος. Έλεγα την τελευταία φορά: η επόμενη επίσκεψή μας θα είναι στον λεγόμενο «Πύργο της Βασιλοπούλας». Τον ανακαλύψαμε, όχι εύκολα, με τον Θοδωρή, με τη βοήθεια του Δημήτρη, από το χωριό της Παντάνασσας (καλή του ώρα), αλλά και της τύχης…

Το χωριό της Παντάνασσας το συνδέσαμε με τη μια από τις τρεις κορφές αυτού που ονομάσαμε «Τρίγωνο της Ελίκας»: με την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Οι άλλες δυο κορφές του τριγώνου είναι ο Κουλεντιανός πύργος κι ο πύργος του Φονιά. Πύργοι – βίγλες για την ακρίβεια, που επόπτευαν τον κόλπο της Ελίκας με σκοπό την έγκαιρη ειδοποίηση σε περίπτωση που θα την έπεφταν στα μέρη αυτά πειρατές για πλιάτσικο.  Έλα, όμως, που το χωριό Παντάνασσα συνδέεται και με ένα άλλο μνημείο: τον πύργο της Παντάνασσας (ή Πύργο Ελικοβουνού ή Πύργο Γερουμάνας ή Πύργο Βασιλοπούλας)!

 Γνωρίζαμε από κάποιες πηγές την ύπαρξη του πύργου αλλά δυσκολευτήκαμε να τον βρούμε. Κάποια πηγή μας διαβεβαίωνε πως (επί λέξει): «δεν υπάρχει δρόμος για τον πύργο. Η προσέγγιση γίνεται μόνο μετά από πεζοπορία με πλησιέστερο σημείο εκκίνησης τον μοναδικό στο είδος του ναό του Αγίου Αθανασίου [τον περίφημο βυζαντινό ναό της Παντάνασσας που έχω ήδη παρουσιάσει στο blog μου], που βρίσκεται περί το 1,5 χιλιόμετρο νοτιότερα και χαμηλότερα, μεταξύ των χωριών Παντάνασσας και Κρυόβρυσης».  Όχι και τόσο σαφές… Άσε που δεν ήταν ούτε ακριβές. Γιατί υπάρχει δρόμος, και τον βρήκαμε, αφού με το τζιπάκι μου φτάσαμε σε απόσταση αναπνοής από τον πύργο!

Αποφασίσαμε να κατοπτεύσουμε την περιοχή παίρνοντας το δρόμο που περνάει μέσα από την Παντάνασσα, ανεβαίνει πάνω από τα χωριά Κρυόβρυση και Παντάνασσα και φτάνει ως την κορφή του Ελικόβουνου, που τώρα στεφανώνεται από ανεμογεννήτριες (έξι συνολικά). Ψάξαμε στην κορυφογραμμή, τίποτα, μόνο οι ανεμογεννήτριες. Κοιτάξαμε στην πλαγιά, τίποτα. Πύργο δεν βρήκαμε. Αλλά η περιπλάνησή  μας μάς επιφύλασσε μια σπουδαία έκπληξη (μπορεί να είναι το απρόσμενο εύρημα, η καταξίωση των κόπων, που φαντασιώνεται κάθε οδοιπόρος με τα δικά μας μυαλά!) που σας τη φυλάω για επόμενη ανάρτηση.

Ο Δημήτρης στην Παντάνασσα μας έδωσε μια νέα ευκαιρία με τις οδηγίες του. Παίρνουμε έναν άλλο δρόμο, λίγο πριν την Κρυόβρυση, στρίβοντας αριστερά σε οξεία γωνία, και προχωρώντας σ’ ένα δρόμο αγροτικό. Σε λίγο ο δρόμος δυσκολεύει. Φτάνουμε σε μια διχάλα και … ουπς, πάλι τζίφος!

Κατεβαίνουμε από το τζιπ, και πλέον αναλαμβάνει το … δαιμόνιό μου! Το φοβερό μου δαιμόνιο, που με έχει ξελασπώσει τόσες φορές. Παίρνω το δεξί της διχάλας και… νάτος, από το πουθενά! Ο πύργος της Παντάνασσας ή πύργος του Ελικοβουνού ή πύργος της Γερουμάνας ή πύργος της Βασιλοπούλας, όπως είναι πιο γνωστός!

Οι συντεταγμένες του: 36°36'47.6"N  22°58'13.8"E.

Ο ήλιος είχε αρχίσει να γέρνει προς τη δύση. Δεν έχουμε πολύ χρόνο για να επισκεφτούμε τον πύργο, να τον περιεργαστούμε, να τον φωτογραφίσουμε. Βιαζόμαστε, λοιπόν, ο Θοδωρής κι εγώ, βαδίζουμε ανάμεσα σε ξερούς θάμνους, και φτάνουμε σε ένα μικρό λιόφυτο, σε τοπίο βραχώδες, από όπου «φυτρώνει» ο πύργος – ή ό,τι έμεινε από αυτόν. Σκαρφαλώνουμε στο εσωτερικό του μισογκρεμισμένου πύργου, σημειώνουμε διάφορες λεπτομέρειες, τις φωτογραφίζουμε. Έχουμε θέα στον κόλπο της Ελίκας, στο Λακωνικό κόλπο. Παρεμβάλλονται λόφοι, βαθιά φαράγγια, ελαιώνες, κάπου-κάπου το μάτι μας σκαλώνει σε μετόχια, μικρά αγροτόσπιτα και στάνες. 

Από το γνωστό ιστότοπο https://www.kastra.eu έχουμε τις εξής πληροφορίες για τον πύργο της Βασιλοπούλας:

Τοποθεσία: Πάνω από τα χωριά Κρυόβρυση  (παλιά ονομασία Γερουμάνα) και Παντάνασσα Βοιών (Βάτικα) Λακωνίας, 1.5χλμ βόρεια από το ναό Αγ. Αθανασίου.

Υψόμετρο ≈ 470 m (Σχετικό ύψος ≈300 m).

Χρόνος κατασκευής: τέλη 14ου αιώνα (υστεροβυζαντινό). Κατάσταση: μάλλον κακή.

Πρόκειται για τυπική βυζαντινή βίγλα, διώροφη, ορθογώνιας κάτοψης, διαστάσεων 6x4 μ,, με μέγιστο σωζόμενο ύψος 4,50 μ. Είναι χτισμένη με αργολιθοδομή, με χρήση ξυλοδεσιάς και συνδετικό κονίαμα, στο οποίο παρεμβάλλονται, σε επάλληλες στρώσεις, πλακοειδείς σχιστόλιθοι.

Η είσοδος γινόταν μέσω μικρής ορθογώνιας θύρας στα δυτικά, ενώ στην ανατολική όψη ανοιγόταν παράθυρο.

Τα τυπολογικά της χαρακτηριστικά την χρονολογούν στους υστεροβυζαντινούς χρόνους.

Σχετικά με την ιστορία του πύργου διαβάζουμε:

Ο πύργος ταυτίζεται με τον αναφερόμενο στο χρυσόβουλο του συναυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου (1405) «πύργο του Ελικοβουνού».

Πιθανότατα είναι αμυντικό έργο του 14ου αιώνα των Βυζαντινών του Δεσποτάτου του Μυστρά.

Σχετικά με το όνομα του κάστρου διαβάζουμε:

Ο πύργος τοπικά αναφέρεται και σαν «πύργος της Βασιλοπούλας». Η βασιλοπούλα υποτίθεται ότι ήταν η Ειρήνη Παλαιολόγου, κόρη του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου, στην οποία αποδίδεται και η ίδρυση της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου (Παντάνασσας) το 1285. Σημειώνεται, πάντως, ότι η σύνδεση με την Ειρήνη Παλαιολόγου δεν τεκμηριώνεται ιστορικά και είναι μάλλον ανακριβής, για δυο λόγους:

Πρώτον ο Ανδρόνικος Β’ δεν είχε κόρη Ειρήνη. Είχε αδερφή, νύφη, ανιψιά και σύζυγο με αυτό το όνομα. Απ’ όλες αυτές, ίσως η νύφη του Ειρήνη, σύζυγος του γιού του Ιωάννη, να είχε σχέση με τη Λακωνία.

Δεύτερον, ο Άγιος Αθανάσιος θεωρείται πιθανότερο να χτίστηκε από Ιωαννίτες ιππότες (!) στο τέλος του 14ου αιώνα (και όχι του 13ου). Αυτό συνάγεται από τη τεχνοτροπία του ναού και από το σταυρό της Μάλτας στο υπέρθυρο. 

Τέλος, όσον αφορά τα δομικά, αρχιτεκτονικά και οχυρωματικά στοιχεία, διαβάζουμε ότι ο πύργος είναι χτισμένος σε βραχώδες ύψωμα, που εξασφάλιζε τον έλεγχο του Λακωνικού κόλπου, της κοιλάδας που αναπτύσσεται μπροστά του, καθώς και της μεσαιωνικής οδού που οδηγούσε στην Καστροπολιτεία της Μονεμβασίας.

Βλέπουμε ότι σε, μικρή απόσταση από τον πύργο, λίγες δεκάδες μέτρα, ο δρόμος που υπάρχει, τώρα σε κακή κατάσταση, πρέπει να ήταν ένας αρκετά φαρδύς χωματόδρομος, πού θα μπορούσε να χρησιμοποιείται από άμαξες. Ο καθένας μπορεί να το δει.

Το συζητάμε με το Θοδωρή. Καταλήγουμε ότι αυτό συνάδει με την περιγραφή «μεσαιωνική οδός που οδηγούσε στην Καστροπολιτεία της Μονεμβασίας». Αν είναι έτσι, τότε το κάστρο της Βασιλοπούλας δεν είχε κύριο σκοπό να εξασφαλίζει τον έλεγχο του Λακωνικού κόλπου. Μάλλον θα χρησίμευε περισσότερο  σαν οχυρό που έλεγχε την κίνηση πάνω σε αυτή την «μεσαιωνική οδό», που αργότερα εγκαταλείφθηκε, γιατί φτιάχτηκε ο ασφαλτόδρομος προς Μονεμβασιά.

Σε λίγο θα έχει νυχτώσει. Ώρα για επιστροφή.

Πάει κι αυτό το τάμα!