4-1 (τέσσερα η ΠΟΣΔΕΠ, ένα το πανεπιστήμιο)

Καρδιά και μυαλό είχε ζητήσει ο Ότο Ρεχάγκελ από τους παίχτες της Εθνικής μας για τον χτεσινό αγώνα με την Εθνική της Τουρκίας. Δυστυχώς παίξανε χωρίς καρδιά και χωρίς μυαλό. Αποτέλεσμα: ήττα-διασυρμός με 4-1.

"Ανοιχτά πανεπιστήμια" αποφάσισε η ΠΟΣΔΕΠ την Παρασκευή. Τώρα; Γιατί τώρα; Άραγε γνωρίζει το σκορ του δικού της αγώνα;

Η ΠΟΣΔΕΠ, και γενικά ο «καθηγητικός» συνδικαλισμός, εκπροσωπεί μια μικρή μειοψηφία των μελών ΔΕΠ. Αυτό, τουλάχιστον δηλώνει, μεταξύ άλλων, το ποσοστό μελών ΔΕΠ του ΠΑΠΕΙ που συμμετέχει στις γενικές συνελεύσεις και ψηφίζει εκπροσώπους της Ένωσης στην ΠΟΣΔΕΠ (στις τελευταίες εκλογές ψήφισε ένας στους επτά!).

Η ΠΟΣΔΕΠ υπήρξε αδιάλλακτα μαχητική για ένα πολύ μεγάλο διάστημα. Κάποιοι, λοιπόν, θα έλεγαν ότι είχε «καρδιά» (εγώ δεν είμαι βέβαιος αν περί αυτού πρόκειται). Αλλά από μυαλό;

Το Πανεπιστήμιο όλο αυτό τον καιρό πήγε ολοταχώς πίσω. Όχι λόγω της «μεταρρύθμισης» που επιχειρεί να κάνει η κυβέρνηση. Ποιας μεταρρύθμισης, άλλωστε! Ο νέος νόμος-πλαίσιο δεν είναι παρά μια απόπειρα εισαγωγής και στην Ελλάδα κάποιων ρυθμίσεων αυτονόητων και στοιχειωδών, σαν κι αυτούς που εφαρμόζει κάθε πανεπιστήμιο δυτικής (ου μην αλλά και ανατολικής!) χώρας, όπως η κατάργηση του χουντικού καθεστώτος του ενός συγγράμματος. Κι αυτό άτολμα και με λάθη και κενά που θα φανούν στην πορεία. Καμία σχέση με μεταρρύθμιση, αυτή που πράγματι και επειγόντως ζητάει το ελληνικό πανεπιστήμιο και η εκπαίδευση στο σύνολό της.

Θα σταματήσει με το νέο νόμο, άραγε, η εθνική μας χολέρα των φροντιστηρίων και η αφαίμαξη του λαού προς δόξαν της δημόσιας και δωρεάν παιδείας (υπέρ της οποίας ΠΟΤΕ δεν έκανε κανέναν ουσιαστικό αγώνα η ΠΟΣΔΕΠ, η οποία θυμήθηκε να διεκδικήσει αγωνιστικές δάφνες μόλις από τότε που η κυβέρνηση αποφάσισε να εισάγει την αξιολόγηση στα πανεπιστήμια); Θα σταματήσει το καθεστώς του να αποφασίζει τελικά κυρίως η τύχη ποιες
σπουδές σε ποια ειδικότητα θα κάνει ο υποψήφιος φοιτητής; Θα σταματήσει η ανώτατη εκπαίδευση να έχει όλο και πιο πολύ ταξικό χαρακτήρα (το πανεπιστήμιο και ιδίως οι σχολές φιλέτα και τα μεταπτυχιακά γίνονται όλο και περισσότερο απλησίαστα για τα παιδιά των φτωχών τάξεων);

Το Πανεπιστήμιο όλο αυτό τον καιρό πήγε ολοταχώς πίσω εξαιτίας ΚΑΙ της στείρας τακτικής που ακολούθησε η μειοψηφική ΠΟΣΔΕΠ, που εξάντλησε όλα τα περιθώρια αδιαλλαξίας μη συμμετέχοντας σε κανένα διάλογο, συνεχώς καταγγέλλοντας, μηδενίζοντας και δαιμονολογώντας και κρατώντας το πανεπιστήμιο κλειστό, ακόμα και όταν πια είχε ψηφιστεί ο νέος νόμος.

4-1, λοιπόν, κι εδώ; Κατά την άποψή μου, ναι. Για την ακρίβεια, τέσσερα η ΠΟΣΔΕΠ, ένα το πανεπιστήμιο. Ή μήπως μηδέν το πανεπιστήμιο;

Αν αποφασίσει κάποτε να ασκήσει στοιχειώδη αυτοκριτική, θα αντιληφθεί η ΠΟΣΔΕΠ ότι συντέλεσε καθοριστικά να οδηγηθεί το πανεπιστήμιο σε μια πελώρια ήττα: μια ακαδημαϊκή χρονιά χαμένη λίγο-πολύ, με ανυπολόγιστες συνέπειες, που αξίζει κάποτε να αναλυθούν. Και κυρίως, μια χαμένη ευκαιρία να συνδράμει, με ψυχή (που δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην βροντερά συνθήματα και δηλώσεις αδιαλλαξίας), αλλά κυρίως με μυαλό, στη μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Μια ακόμα χαμένη ευκαιρία για την Ελλάδα.

Αστειεύονται μωρέ

Χτες ήταν η πρώτη μέρα που θα έκανα μάθημα στο εαρινό εξάμηνο. Κανονικά θα έπρεπε να είχα αρχίσει μαθήματα αμέσως μετά τη λήξη των εξετάσεων Φεβρουαρίου. Για την ακρίβεια, θα έπρεπε να είχα κάνει το πρώτο μάθημα στις 26 Φεβρουαρίου! Λόγω κατάληψης δεν ήταν δυνατό να αρχίσω παρά μόλις χτες.

Σκέφτομαι ότι κανείς ποτέ δεν πρότεινε κατάληψη του ΠΑΠΕΙ για το ότι, ενώ έπρεπε να αρχίσω μάθημα στις 26 Φεβρουαρίου, άρχισα μόλις χτες (τρόπος του λέγειν «άρχισα», αφού ούτε μάθημα έκανα τελικά, ούτε θα υπάρξει συνέχεια, τουλάχιστον μέχρι την επόμενη Δευτέρα και μάλλον μέχρι τη Δευτέρα του Θωμά!). Δηλαδή άρχισα με 3 ολόκληρες εβδομάδες καθυστέρηση, κι ενώ όλο αυτό το διάστημα πληρώνομαι κανονικά, εγώ και όλο το προσωπικό του πανεπιστημίου, που είναι αραχτό (αστειεύομαι μωρέ!).

Είχα ετοιμαστεί από καιρό γι αυτή την ημέρα, τη χτεσινή. Δεν είχαν τελειώσει ακόμα οι εξετάσεις Φεβρουαρίου και εγώ είχα βγάλει στο site του Τμήματός μου το «συμβόλαιο» με τους φοιτητές μου του εαρινού εξαμήνου (τι αφορά το μάθημα, ποια η σημασία του, πώς θα γίνει, πώς θα βαθμολογηθούν κλπ). Είχα βγάλει σειρές ασκήσεων για όλη την ύλη του μαθήματος. Και ακόμα είχα βγάλει τα θέματα που πρότεινα στους φοιτητές μου για να τα δουλέψουν και να τα παρουσιάσουν στην τάξη. Τέτοια ετοιμασία!

Κατεβαίνω από το γραφείο μου στην τάξη. Στη διαδρομή έχω για μια ακόμα φορά την ευκαιρία να απολαύσω την ταπετσαρία αφισών, με την οποία έχουν στολίσει οι παρατάξεις τους τοίχους του ΠΑΠΕΙ.

Σκέφτομαι ότι κανείς ποτέ δεν πρότεινε κατάληψη του ΠΑΠΕΙ για το ότι κατάντησε μια κουρελού (θέαμα μοναδικό για πανεπιστήμιο σε όλη την πολιτισμένη ανθρωπότητα) από τις παρατάξεις και τα ταξιδιωτικά γραφεία, που μας θεωρούν κρετίνους, γι’ αυτό επαναλαμβάνουν την ίδια αφίσα δεκάδες, εκατοντάδες φορές, σε πινακίδες αλλά, κυρίως, διαδρόμους, τοίχους, κάγκελα, παντού, μήπως και δεν πιάσαμε το νόημα με την πρώτη (αστειεύομαι μωρέ!).

Μπαίνω στην τάξη με καθυστέρηση 5 λεπτών. Κανείς! Υπομονή. Σε λίγο αρχίζουν να προσέρχονται οι φοιτητές, ένας-ένας, δυο-δυο, τρεις-τρεις.

Σκέφτομαι ότι κανείς ποτέ δεν πρότεινε κατάληψη του ΠΑΠΕΙ για το ότι οι καθηγητές μπαίνουν στην τάξη συχνά με καθυστέρηση ενώ οι φοιτητές συχνά μπαίνουν μετά τον καθηγητή τους, πράγμα αδιανόητο για οποιοδήποτε πανεπιστήμιο, δύσης και ανατολής, βορρά και νότου, όπου οι φοιτητές σέβονται το καθηγητή και τον εαυτό τους (αστειεύομαι μωρέ!).

Στην αίθουσα, ο προβολέας διαφανειών, στην ίδια πάντα θέση. Αλυσοδεμένος στο τραπέζι, όπως πέρσι και πρόπερσι και αντιπρόπερσι, για να μη τον κλέψουν τίποτα κλεφτρόνια (φοιτητές;), στα πλαίσια του ακαδημαϊκού ασύλου του πανεπιστημίου μας και της δημόσιας δωρεάν παιδείας, βεβαίως, χωρίς ομόφωνη απόφαση αλλά με πλήρη απαρτία της Συγκλήτου (τι λέω; Μήπως έχω πυρετό; Παραληρώ ή μου φαίνεται;).

Σκέφτομαι ότι κανείς ποτέ δεν πρότεινε κατάληψη του ΠΑΠΕΙ για τον εξευτελισμό όλων μας, καθηγητών και φοιτητών, που οι προβολείς διαφανειών αλυσοδένονται για να μη τους κλέψουν κλεφτρόνια (φοιτητές;) (αστειεύομαι μωρέ και σίγουρα έχω πυρετό, και συγγνώμη που προς στιγμήν σκέφτηκα να παραλληλίσω την κατάσταση με τη Ζιμπάμπουε, ρίχνοντας λάσπη σε μια χώρα με κατοίκους πολύ πιο αξιοπρεπείς από τη δική μας και τους κατοίκους της).

Τώρα είναι κατειλημμένες κάποιες θέσεις στην αίθουσα, για την ακρίβεια καμιά 25ριά, μπορεί και λιγότερες.

Σκέφτομαι ότι κανείς ποτέ δεν πρότεινε κατάληψη του ΠΑΠΕΙ για το ότι, στο όνομα της μη υποχρεωτικής παρακολούθησης, ορισμένοι φοιτητές του μπαίνουν στην τάξη μόνον όταν σχηματιστεί νέα Σελήνη και ο Δίας βρεθεί σε αντίθεση με τον Κρόνο και, εν πάση περιπτώσει, μπαίνουν σε ποσοστά που κάποτε κατεβαίνουν στο 3%, ναι, 3%! (αστειεύομαι μωρέ - για την κατάληψη, όχι για το 3%!).

Μπορώ να αρχίσω. Ο πίνακας γεμάτος από το προηγούμενο μάθημα. Κοιτάω για σπόγγο. Πουθενά. Βρίσκω πεταμένο κάτω ένα χαρτομάντιλο χρησιμοποιημένο από τον προηγούμενο διδάσκοντα (για να σβήσει τον πίνακα ελπίζω, όχι για τη μύτη του). Σβήνω. Τώρα κοιτάζω για μαρκαδόρο. Πουθενά. Θα κάνω μάθημα χωρίς να μπορώ να γράψω έστω μια εξίσωση ή ένα σύμβολο στον πίνακα.

Σκέφτομαι ότι κανείς ποτέ δεν πρότεινε κατάληψη του ΠΑΠΕΙ για το σπόγγο και το μαρκαδόρο, που λείπουν από εκεί όπου έπρεπε να βρίσκονται, στις αίθουσες διδασκαλίας δηλαδή, με ευθύνη των υπηρεσιών του πανεπιστημίου και εντολή άνωθεν (αστειεύομαι μωρέ!).

Τελικά μάθημα δεν γίνεται. Πάνε τα «συμβόλαια» με τους φοιτητές, πάνε οι προγραμματισμοί και οι ετοιμασίες. Αντί για μάθημα ξεκινάει μια συζήτηση για την κατάσταση (δηλαδή το χάος) στα πανεπιστήμια, που μας απορροφάει τόσο, ώστε ξεχνάμε να κάνουμε διάλειμμα. Συζητάμε για το νέο νόμο πλαίσιο, για όλα τα φοβερά και τρομερά που επιβάλλει, όπως για το άσυλο κλπ. Ρωτάω τους φοιτητές μου να θυμηθούν πότε είχε τεθεί για τελευταία φορά θέμα άρσης του ασύλου στο ΠΑΠΕΙ. Πότε άραγε; Κανείς δεν θυμάται. Κανείς, γιατί απλούστατα ΠΟΤΕ στο ΠΑΠΕΙ δεν τέθηκε θέμα άρσης του ασύλου, ούτε φυσικά τέθηκε θέμα για απαρτίες στη Σύγκλητο και ομοφωνίες και άλλα τέτοια. Άρα μπορεί και να συζητάμε περί όνου σκιάς; Τους ρωτάω αν, εφόσον τεθεί κάποτε, σε αυτόν ή στον επόμενο αιώνα, θέμα άρσης του ασύλου σε μια κρίση στο ΠΑΠΕΙ, μας αρκεί ή όχι το ότι θα αποφασίζει με πλειοψηφία το Πρυτανικό Συμβούλιο. Δηλαδή οι ΕΚΛΕΓΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΟΛΗ ΤΗΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ πρύτανης, αντιπρυτάνεις και εκπρόσωποι των φοιτητών. Τους ρωτάω τι, εν πάση περιπτώσει, προστατεύει το άσυλο, αν όχι την ελευθερία στη διδασκαλία και στην έρευνα - πάντως όχι κανένα κουκουλοφόρο ή καταστροφέα δημόσιας περιουσίας ή κλέφτη υπολογιστών του πανεπιστημίου και προβολέων διαφανειών. Ρητορικές ερωτήσεις. Περισσότερες οι ερωτήσεις από τις απαντήσεις.

Φεύγω από το πανεπιστήμιο κατά τις 4.30. Εκείνη την ώρα έχει τελειώσει η συνέλευση των φοιτητών. Απόφαση: επανακατάληψη.

Σκέφτομαι την επόμενη φορά (πότε; άγνωστο), όταν οι 500 που αποφάσισαν την κατάληψη μου επιτρέψουν να ξαναμπώ στο πανεπιστημιακό άσυλο(!), δηλαδή στο γραφείο μου για να δουλέψω και στην αίθουσα για να διδάξω, ότι πρέπει να έχω μαζί μου σπόγγο και μαρκαδόρο για πίνακες.

Από το δρόμο, την ώρα που αποχωρώ, ακούω μια βροντερή ιαχή από μια ομάδα φοιτητών, από αυτούς που θριάμβευσαν πάλι στη συνέλευση:

- «Εμπρός λαέ, μη σκύβεις το κεφάλι».

Αστειεύονται μωρέ!

ΥΓ: Με πληροφόρησε κάποιος πριν από λίγο, ότι το πρωί που πέρασε από το ΠΑΠΕΙ ήσαν καμιά δεκαριά παιδιά όλα κι όλα και φύλαγαν το άσυλο, τον αγώνα, τη δωρεάν δημόσια παιδεία, το δίκιο του λαού που δεν σκύβει το κεφάλι. Οι άλλοι όλοι (12.000 φοιτητές συν καθηγητές συν διοικητικό προσωπικό) ήσαν εκεί που τους έστειλαν οι 500: έπαιρναν αργοπορημένο πρωινό ή είχαν βγει για τσάρκα και για ψώνια.

Νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση: υπέρ ή κατά;

Πριν από αρκετό καιρό, ενόψει της επικείμενης τότε έναρξης της συζήτησης στη Βουλή για την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος και για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, είχα επιχειρήσει να διατυπώσω μερικές σκέψεις σχετικά με το θέμα (βλ. post της 16-1-2007 με τίτλο «Αναθεώρηση του άρθρου 16: υπέρ ή κατά;»). Ο επίλογος εκείνης της τοποθέτησής μου έλεγε τα εξής:

«Όμως το ποτάμι ξεκίνησε, καθώς φαίνεται, και ίσως το πιο θετικό από την ιστορία της αναθεώρησης [του άρθρου 16] να είναι το γεγονός ότι μπήκε στο επίκεντρο του πολιτικού στοχασμού το συνολικό ζήτημα της εκπαίδευσης στην Ελλάδα και αναπτύσσεται επιτέλους, έστω και στρεβλωμένα, μια κινητικότητα γύρω από το ζήτημα αυτό. Στο βαθμό που η κινητικότητα αυτή δεν μείνει στο επίπεδο του διχασμού των απόψεων, των ιδεολογημάτων και της περιχαράκωσης σε ιδιοτέλειες και σε κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες αλλά προχωρήσει σε δημιουργικές συνθέσεις με στόχο μια σε βάθος αναθεώρηση και πραγματική εξυγίανση του άρρωστου εκπαιδευτικού μας συστήματος, μπορούμε να ελπίζουμε σε καλύτερες μέρες».

Η αναθεώρηση του άρθρου 16 πέρασε στη Βουλή, με τη γνωστή υπαναχώρηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης (αχαρακτήριστη για τη δημοκρατία μας, ανεξάρτητα από το ποια θέση παίρνει κανείς στο ζήτημα της αναθεώρησης). Τώρα είμαστε μπροστά στην προοπτική της άμεσης και με συνοπτικές διαδικασίες συζήτησης και ψήφισης στη Βουλή του νομοσχεδίου για την ανώτατη εκπαίδευση.

Θέλω αρκετές μέρες τώρα να διατυπώσω τις απόψεις μου γι’ αυτό το νομοσχέδιο. Δεν το έχω κάνει, ούτε και τώρα θα το κάνω, παρά τον (παραπλανητικό!) τίτλο αυτού εδώ του post.

Δεν θα το κάνω γιατί βρίσκω ότι μάλλον δεν έχει κανένα νόημα. Πιστεύω ότι, δυστυχώς, η κινητικότητα που λέω παραπάνω, που αναπτύχθηκε εδώ και ένα χρόνο για τα θέματα της ανώτατης εκπαίδευσης, έμεινε τελικά «στο επίπεδο του διχασμού των απόψεων, των ιδεολογημάτων και της περιχαράκωσης σε ιδιοτέλειες και σε κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες» και δεν προχώρησε «σε δημιουργικές συνθέσεις με στόχο μια σε βάθος αναθεώρηση και πραγματική εξυγίανση του άρρωστου εκπαιδευτικού μας συστήματος».

Με άλλα λόγια, είναι πια αργά για οποιαδήποτε απόπειρα για μια τέτοια σύνθεση. Ακόμα μια ευκαιρία χάθηκε μέσα σε καπνούς και αλαλαγμούς, στα εκατέρωθεν αναθέματα και στις δαιμονοποιήσεις. Θα ψηφιστεί εντός ολίγου από την κυβέρνηση ένας νέος, δειλός και άτολμος, νόμος-πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση, με επιμέρους θετικά και άλλα τόσα αρνητικά σημεία, με ασάφειες και κενά, που δεν θα δώσει την πνοή (ίσως το φιλί της ζωής…) που χρειάζεται η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα για να εξυγιανθεί και να ζήσει. Αφήνω κατά μέρος το ποιες πιθανότητες έχει να εφαρμοστεί στην πράξη.

Το να πω κι εγώ ποια είναι, κατά τη γνώμη μου, τα επιμέρους θετικά και τα αρνητικά σημεία στο νομοσχέδιο, το να κάνω κι εγώ προτάσεις, το να ονομάσω τις τεράστιες ευθύνες κάθε πλευράς, δεν έχει πια νόημα μέσα στους καπνούς και τους αλαλαγμούς των ημερών. Άλλωστε, τι εκπροσωπεί ένα άτομο και τι δύναμη μπορεί να έχει ο λόγος του μπροστά στις κομματικές και συντεχνιακές υπερδυνάμεις που ξέρουν καλά πώς να συντρίβουν και να πνίγουν την κάθε ατομική φωνή; Οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους. Ψευδεπίγραφα όλα. Διαβάζεις «προοδευτικός» και πρέπει να καταλαβαίνεις «συντηρητικός». Διαβάζεις «νίκη» (της τάδε παράταξης, του δείνα κινήματος) και πρέπει να καταλαβαίνεις «ήττα» (της λογικής, της παιδείας). Διαβάζεις «για το λαό» και πρέπει να καταλαβαίνεις «για τους έχοντες». Και ούτω καθ’ εξής.

Δεν θα αντισταθώ, πάντως, στον πειρασμό να δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα του τι εννοώ με τη λέξη «ψευδεπίγραφος».

Υποτίθεται ότι το άρθρο στο νομοσχέδιο για το νέο νόμο-πλαίσιο που αναφέρεται στο άσυλο αποτελεί «αιτία πολέμου» κατά του νομοσχεδίου και της κυβέρνησης και κύριο επιχείρημα εκείνων που απαιτούν την απόσυρσή του διότι υποτίθεται ότι στην ουσία καταργεί το άσυλο. Αντιγράφω από το νομοσχέδιο το σχετικό άρθρο 3 (ειδικότερα την παράγραφο 3):

«Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των Α.Ε.Ι., και των εργαζομένων σε αυτά, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει».

Εδώ και κάμποσο καιρό (για την ακρίβεια, εδώ και μερικά χρόνια, και, ακόμα πιο σωστά, από τότε που αποφάσισα να δουλέψω για το πανεπιστήμιο) το άσυλο καταλύεται κατά βούληση και με το έτσι θέλω σχεδόν κάθε χρόνο για μερικές εβδομάδες. Πώς; Κάποιοι αποφασίζουν από καιρό σε καιρό να μην αναγνωρίζουν δικαίωμα στο άσυλο, ούτε σε μένα, ούτε στους συναδέλφους μου, ούτε στους διαφωνούντες φοιτητές, ούτε στους ερευνητές, ούτε στους διοικητικούς υπαλλήλους του πανεπιστημίου μας. Καταργούν στην πράξη με τον πιο αυταρχικό τρόπο το δικαίωμά «στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των Α.Ε.Ι., και των εργαζομένων σε αυτά», δικαίωμα που θέλει να προστατεύει το νομοσχέδιο της, κατά τα άλλα «αντιδραστικής» κυβέρνησης (εισαγωγικά ή όχι, κατά το δοκούν).

Μήπως αναγνωρίζετε ποιοι είναι αυτοί οι κάποιοι; Μήπως είναι αυτοί (οι «προοδευτικοί», «μη αντιδραστικοί» και άλλα ηχηρά παρόμοια) που υποτίθεται ότι αγωνίζονται υπέρ του απαραβίαστου του ασύλου και «κατά της κυβέρνησης που το επιβουλεύεται» ενώ στην πράξη εξακολουθητικά το καταλύουν;